کمبود گاز در صنایع

به گزارش بازار نفت و گاز، صنایع بزرگ از اواخر پاییز امسال اعلام کردند که هشدارهایی مبنی بر کاهش مصرف گاز دریافت کرده‌‌‌اند. به نظر می‌رسد قطعی‌‌‌های پی‌درپی حامل‌های انرژی حالا به روتین صنعت تبدیل شده است و تولید کنندگان، دیگر نمی‌‌‌دانند با کدام‌ یک باید دست و پنجه نرم کنند؛ قطعی گاز در زمستان، خاموشی‌‌‌های اجباری در تابستان، تورم تولید کننده و افزایش قیمت مواد اولیه واحدهای تولیدی، نوسانات ارزی و هزاران معضل دیگر، مواردی هستند که صاحبان کسب‌وکار برای تولید باید با همه آنها مواجه شوند.

تولیدکنندگانی که در تابستان با چالش برق مواجه هستند، حالا همزمان با سرمای شدید زمستانی، محدودیت‌هایی در استفاده از گاز دارند که موجب تعطیلی آنها شده است. واحدهای تولیدی به‌طور دقیق نمی‌دانند که محدودیت استفاده از حامل‌های انرژی تا چه زمانی ادامه دارد. این در حالی است که با اینکه بنا بر قانون بهبود محیط کسب‌وکار دولت موظف به جبران زیان‌های بخش خصوصی و واحدهای تولیدی است؛ اما هنوز خبری از بسته حمایتی نیست.

در ماده ۲۵ این قانون به‌صراحت ذکر شده است که صنایع نباید در اولویت قطع انرژی باشند و اگر قرار به قطع انرژی است، باید نحوه جبران خسارات ناشی از این اقدام پیش‌بینی شود. اما این قانون رعایت نمی‌شود و اجرای آن به دلخواه صورت می‌گیرد.

فعالان اقتصادی بر این باورند که به‌رغم اینکه هر سال شعارهای حمایتی از تولیدکنندگان به گوش می‌رسد؛ با کوچک‌ترین اتفاقی که موجب افزایش مصرف انرژی می‌شود، ابتدا بخش تولید صنعتی و سپس بخش کشاورزی در اولویت قطع انرژی قرار می‌‌‌گیرند و حمایتی برای جبران زیان و ضرر واحدهای تولیدی نیست.

البته، در آن سوی ماجرا، متولیان و سیاستگذاران معتقدند که روشن نگه‌داشتن چراغ و گرمای خانه‌‌‌ مشترکان شهری، از کاهش تولید مهم‌تر است. یعنی متولیان دولتی، ترجیح می‌دهند ولو به قیمت تحمیل ضرر و زیان به واحدهای تولیدی، از سهمیه موردنیاز صنایع بکاهند. در این نوع تقسیم‌‌‌بندی واحدهای تجاری نیز در کنار مشترکان خانگی قرار می‌‌‌گیرند.

سیاستگذار معتقد است که کاهش تامین سوخت گاز نیروگاه‌‌‌ها، موجب کمبود تولید برق و احتمال خاموشی برق خواهد شد و تامین گاز خانوارها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. فعالان اقتصادی در حالی با محدودیت‌های استفاده از گاز و برق مواجه هستند که به گفته آنها، زور سیاستگذار و مدیران فقط به تولید می‌رسد. حال آنکه نه بانک‌ها حاضرند به تولیدکنندگان بابت سررسید اقساط، ارفاق کنند، نه سازمان‌های مالیاتی و تامین اجتماعی. همه اینها در کنار حقوق کارکنان، تامین مواد اولیه و هزینه‌های خطوط تولید، آسیب‌های جدی به تولیدکنندگان وارد می‌کنند و در واقع صنعتگران قربانی گرما و سرما هستند.

شرکت توزیع برق ضمن ارسال پیامکی به صنعتگران واحدهای مستقر در شهرک‌‌‌های صنعتی اعلام کرده است «کلیه صنایع ملزم به تعطیلی در روزهای سه‌‌‌شنبه و چهارشنبه به مدت سه‌ هفته هستند.» فعالان اقتصادی بر این باورند که این احکام و دستورالعمل‌‌‌ها بدون برنامه‌ریزی و آینده‌‌‌نگری صادر می‌شود، حال آنکه صنعتگران برای تداوم فعالیت نیازمند تدوین نقشه راه هستند و سیاست‌های این‌ چنینی مانع فعالیت آنها می‌شود.

هشدار ناترازی شدید گازی در سال‌های آتی

همچنین به گزارش اتاق تهران، رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌ زیست اتاق تهران با ارائه آمار و اطلاعاتی از میزان تولید و مصرف گاز در کشور، تاکید کرد: با توجه به اینکه بار تامین ۷۰‌ درصد گاز مصرفی کشور بر دوش میدان گازی پارس‌جنوبی است، ادامه روند کنونی و عدم‌‌‌سرمایه‌گذاری ما در سال‌های آینده با ناترازی شدید گازی مواجه خواهد شد.

وی گفت: بر پایه آخرین اطلاعات و آمار مربوط به مصرف گاز، از مجموع تولید ۸۷۰ میلیون مترمکعبی گاز در فصل سرد سال، بیش از ۸۰‌ درصد در بخش خانگی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و نکته بسیار مهم در این زمینه مصرف بالای مشترکان خانگی خارج از الگوی بهینه مصرف است که با وجود اینکه تنها ۱۱ تا ۱۲‌ درصد مشترکان پرمصرف به شمار می‌‌‌آیند، اما علاوه بر اخذ حداکثری یارانه‌‌‌ها حدود ۴ تا ۵ برابر مشترکان عادی مصرف دارند که همین موضوع سبب شده است بخش بزرگی از ناترازی گاز بر دوش همین عده کم اما پرمصرف جامعه باشد.

رضا پدیدار با بیان اینکه بهترین سیاست در مقابله با این مشترکان استفاده از مکانیزم و اصلاحات قیمتی بدون فشار به ۸۹‌ درصد مردم است، افزود: سیاست تعرفه‌‌‌گذاری پلکانی موثر مشترکان پرمصرف به‌‌‌طور دقیق همان مدلی است که موجب خواهد شد این افراد به سمت اصلاح رویه‌‌‌های موجود خود بروند و لازم به توضیح است که در فاز اول این مدل تعرفه‌‌‌گذاری موثر و پلکانی در آذرماه ۱۴۰۰ بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم اجرایی شد که نتیجه آن تنها با اجرای سیستم کنترلی فوق در چهارماه پایانی سال به کاهش روزانه ۲۵ میلیون مترمکعبی میزان مصرف مشترکان پرمصرف نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ منجر شد.

رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌ زیست اتاق تهران اظهار کرد: لازم به توضیح است که این مهم در حالی انجام شد که تامین مالی سالانه موردنیاز برای افزایش این میزان گاز در سال برابر با ۳ میلیارد دلار خواهد بود. بنابراین سیاست مدیریت مصرف از طریق اعمال تعرفه‌‌‌گذاری پلکانی موثر پرمصرف‌‌‌ها در کنار سرمایه‌گذاری در تولید بهینه گاز، موجب خواهد شد که نه‌تنها از ناترازی گاز عبور کنیم، بلکه به یکی از صادر‌‌‌کنندگان گاز در منطقه تبدیل شویم و درآمد ارزی بالایی نیز از این محل به دست آوریم.

وی بیان کرد: البته ناگفته نماند که اگر سرمایه‌گذاری‌‌‌ها طبق پیش‌بینی‌‌‌ها و برنامه‌‌‌های اقتصادی هدف‌‌‌گذاری می‌‌‌شد، تولید، ‌‌‌نفت و گاز کشور افزایش چشمگیری پیدا می‌‌‌کرد و صادرات انرژی نیز مسیر مناسب‌‌‌تری را در پیش می‌‌‌گرفت. در این زمینه باید گفت که خلأ سرمایه‌گذاری‌‌‌ها موجب درجازدن تولیدات محصولات انرژی به‌ویژه تولیدات گازی کشور شده و روزبه‌روز از آنچه انتظار می‌‌‌رفت فاصله گرفته است. وی بیان کرد: البته امسال میزان مازوت‌‌‌سوزی و استفاده از سوخت مایع در واحدهای تولیدی تاکنون نزدیک به ۳ درصد کمتر شده و کمبود سوخت و افزایش مصرف انرژی چند سالی است که کارخانه‌ها و بخش خصوصی کشور را به سمت مازوت‌‌‌سوزی برده است.

در این زمینه کارشناسان خبره حوزه انرژی در مورد جایگاه ایران در تولید و مصرف انرژی اعتقاد دارند که ایران در حال حاضر چهارمین مصرف‌کننده بزرگ گاز دنیاست و به همین دلیل است که عمده سبد انرژی در کشور را گاز تشکیل می‌دهد و در این زمینه لازم به یادآوری است که تاکنون کشور توانسته است با افزایش تولید محدود خود، به تقاضای کشور پاسخ دهد، اما با توجه به اینکه ۷۰ درصد تولید گاز کشور را میدان پارس جنوبی تامین می‌کند، برآوردها نشان می‌دهد که در سال‌های آینده با ناترازی شدید گاز روبه‌‌‌رو خواهیم بود.

پدیدار با بیان اینکه این مهم دو حالت دارد؛ یکی اینکه سالانه میزان تولید از تقاضا کمتر است و در دومین حالت در مقطع زمانی خاص و در ایام پیک مصرف، گاز از تولید پیش‌تر می‌شود که هم‌‌‌اکنون کشور در حالت دوم قرار دارد، گفت: در زمستان جاری کشور با قطعی گاز صنایع، تزریق منابع نفتی و همچنین کاهش صادرات گاز مواجه است و علت این موارد نیز تامین گاز خانگی و تجاری و عمومی است و برای رفع ناترازی قاعدتا دودسته راهکار کلی وجود دارد. وی افزود: یکی از طریق افزایش تولید و دیگری کاهش مصرف خواهد بود.

البته درباره ناترازی در پیک مصرف نیز راهکارهای مدیریت مصرف از جمله راهکارهایی است که باید به آن توجه کرد و این راهکارها به‌‌‌طور عمده بر مقوله ذخیره‌‌‌سازی گاز متمرکز خواهد بود. در ادامه این موضوع لازم است به امر بهینه‌‌‌سازی مصرف گاز توجه بیشتری داشته باشیم، چرا که مهم‌ترین راهبردی که باید در راستای ناترازی گاز انجام شود، بهینه‌‌‌سازی مصرف گاز و کاهش مصرف است.

منبع: دنیای اقتصاد