معرفی انواع مواد پتروشیمی

معرفی انواع مواد پتروشیمی به تحلیل آموزشی بازار نفت و گاز ایران: صنایع پتروشيمي، بخشي از صنایع شيميايي است كه فرآورده هاي شيميايي را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبيعي توليد مي كند. محصولات پتروشيمي بر اساس نوع تكنولوژي ، پيچيدگي فرآوري توليد و نزديكي ماده توليدي به مرحله نهايي بازار مصرفي به دودسته مواد پايه اي بالا دستي كه مواد حد واسط و خوراك واحدهاي پايين دستي را تشكيل ميدهند و محصولات پايين دستي، تقسيم ميشوند.

تغييرات نرخ بازار معاملات محصولات فوق نمايانگر آن است كه محصولات پايين دستي كه به بازار نزديك تر ميباشند همواره از ارزش افزوده بالاتري نسبت به محصولات پايين دستي برخوردار بوده اند. نمونه اين محصولات ، پليمرهاي مهندسي است كه به دليل شكل خاص توليد و كاربرد ويژه آنها ، گران قيمت تر بوده و داراي ارزش افزوده بالاتري نسبت به ديگر موارد پليمري هستند.

مواد اوليه و موارد استفاده پتروشیمی

خوراك صنايع پتروشيمي از محصولات جانبي حاصل از استخراج نفت خام ، نظير ميعانات گازي و يا محصولات جانبي پالايشگاهها از قبيل نفتا و اتان استحصالي از گاز طبيعي تامين مي شود و محصولات آن به عنوان ماده اوليه بسياري از صنايع پايين دستي نظير صنايع نساجي ، آرايشي ، بهداشتي ، شوينده ها ، رنگ ورزين ، حلال ها ، كود و سموم كشاورزي ، لاستيك ها ، پلاستيك ها ، كفش، بسته بندي (به ويژه جهت محصولات غذايي و دارويي) مورد مصرف قرار ميگيرد:

1-2 نفت و مشتقات آن نه تنها در تامين نيازهاي انسان در زمينه سوخت ، انرژي و الياف نقشي بنيادي دارند، بلكه موجب پيدايش و توسعه صنايع ديگري از قبيل موارد به شرح زير گرديدهاند.

 1-2-1 همزمان با پالايش نفت خام، كاربرد موتورهاي درون سوز نيز جنبه عمومي به خود گرفته و ميليونها ماشين بنزين سوز به بازار عرضه شد.

 1-2-2 امروزه فرآورده هاي نفتي علاوه بر مصرف در زمينه سوخت و وسائط نقليه ، روغن موتور و غيره، در تهيه بسياري از قطعات مورد نياز ساخت و سائط نقليه ، نقش ارزندهاي دارند و تلاش بر اين است تا بدنه اتومبيل را نيز از مواد پلاستيكي كه آنها را مي توان از پليمريزاسيون تركيبات نفتي توليد نمود، ايجاد كنند.

1-2-3 فرآوردههاي نفتي در تهيه سوخت موشكهاي هدايت كننده سفينه هاي فضايي و ماهوارهها و حتي در ساخت بسياري از قطعات داخلي آنها كاربرد اساسي دارد.

1-2-4 ماده اوليه بيشتر داروها و حتي آنتي بيوتيكها از تركيبات نفتي مشتق ميشود .به ويژه تقريبا تمام مواد پاك كننده، باكتريكشها و غيره، از مشتقات نفتي و محصولات پتروشيمي ميباشد.

 2-2 تركيبات گاز طبيعي مطالعات اخير نشان ميدهد كه استفاده از منابع گازي براي تامين خوراك طرحهاي پتروشيمي در قياس با نفتا مقرون به صرفه تر است. براي نمونه هزينه توليد اتيلن با خوراك گاز، چهل درصد كمتر از روش هاي ديگر است.

3-2 به طور كلي ميتوان توليد مجتمع هاي پتروشيمي را در پنج گروه اصلي به شرح زير طبقه بندي كرد:

1-.محصولات شيميايي پايه : طيف وسيعي از محصولات را شامل مي شود كه داراي بالاترين تنوع محصول بين پنج گروه اصلي مي باشد. انواع اسيدها ، بازها و نمكهاي مربوطه ، انواع گازها و مواد شيميايي ديگر در اين گروه قرار دارند.

2 .پليمرها : از بيشترين ارزش افزوده نسبت به ساير گروهها برخوردار هستند كه به دليل تغييرات مستمر نيازمندهاي بازار ، تكنولوژي هاي توليد آنها به سرعت تغيير مي نمايد.

 پليمرها به چهار دسته تقسيم ميشوند

• پليمرهاي پايه مانند پلي الفينها، پي وي سي و پلي استايرن . پلي اتيلن و پروپلن مهمترين الفينهاي پايه مي باشند كه جهت ساخت پليمرهاي مختلف ، بازارهاي بزرگي را به خود اختصاص داده اند
• پليمرهاي ويژه مانند تفلون
• پليمرهاي مهندسي مانند پلي كربنات و نايلون
• پليمرهاي نيمه مهندسي كه داراي خصوصياتي بين پليمرهاي مهندسي و پايه هستند مانند ABS .

3-محصولات آروماتيكي: همانند گروه مواد شيميايي شامل طيف وسيعي از محصولات هستند، محصولاتي مانند: بنزن، تولوئن، اورتوزايلن، پارازيلن وآروماتيكهاي سنگين و غيره. با وجود تنوع زياد محصولات اين گروه و اهميت زياد آنها در فرآيند توليد، ميزان مصرف برخي از محصولات اين گروه در مقايسه با مقداري با محصولات ساير گروهها ناچيز به نظر ميرسد. اين محصولات ارزش افزوده زيادي ايجاد نمي كنند، به همين دليل در اكثر كشورها توليد اين مواد تنها در مقياس توليد بسيار زياد ،داراي توجيه اقتصادي مي باشد.

ضمن اينكه از صادرات آن نيز صرفه اقتصادي قابل ملاحظه اي حاصل نمي شود،به همين دليل اكثر توليد كنندگان اين محصولات ، شركتهاي بسيار بزرگ هستند.

4.محصولات مربوط به گروه كودها و سموم: شامل تركيبات اوره و آمونياك بوده كه به عنوان كود كشاورزي ، دي آمونيم فسفات، نيترات آمونيوم و سولفات آمونيم استفاده مي گردد.

5 .محصولات مربوط به گروه سوخت و مواد هيدروكربوري: شامل انواع سوختهاي مورد استفاده صنايع نظير بنزين، نفت، گازوئيل، نفت كوره، قير، حلال هاي آلي و مواد هيدروكربوري ديگر نظير انواع روغنها مي باشد.

روند مصرف انرژي

 1-3 روند مصرف انرژي در جهان: مطالعات نشان ميدهد بسياري از كشورهاي جهان در طي سالهاي اخير شاهد كاهش توليد خود بودند، زيرا سرمايهگذاريهاي جدي براي بازسازي حوزههاي نفتي انجام ندادند و هم اكنون نه تنها حوزه هاي موجود آنها قديمي و ناتوان است بلكه حوزههاي جديدي براي جايگزيني هم ندارند. آژانس اطلاعات انرژي پيش بيني ميكند تقاضاي انرژي دردنياسالانه يك درصدرشدكندكهكمترازبرآوردرشدسالقبلاست.

اين مركز در گزارش سال 2008 ميلادي خود با اشاره به بحران مالي دنيا و تضعيف اقتصاد جهاني پيش بيني كرد تا سال 2030 ميلادي نرخ مصرف انرژي در جهان با سرعتي كمتر از برآورد سال 2007 ميلادي رشد خواهد كرد، زيرا تاثير بحران كنوني در اقتصاد جهان و كاهش نرخ رشد اقتصادي كشورهاي صنعتي كه بزرگترين بازارهاي مصرف دنيا بودند تاسالها باقي ميماند.

با تاثير سرمايه گذاري هاي جديد براي كاهش مصرف منابع فسيلي و استفاده از ديگر منابع سوخت از قبيل سوختهاي هسته اي و سوختهاي گياهي بازار نفت اعلام كرد انتظار ميرود تا سال 2030 ميلادي همچنان منابع سوخت فسيلي يعني نفت و گاز و زغال سنگ مهمترين منابع انرژي مصرفي در جهان باشند، ولي اين منوط به افزايش سرمايه گذاري دراين بخش است.

با توجه به فرسودگي حوزههاي نفتي در اغلب كشورهاي جهان بيشتر از 40 سال نميتوان از اين منبع استفاده كرد و بايد به فكر منابع جايگزين بود. شايان ذكر است با سرمايه گذاري مداوم در كشف حوزههاي تازه ميتوان مدت بيشتري ازنفت استفاده كرد.

آژانس اطلاعات انرژي معتقد است درفاصله سالهاي مورد بررسي – سال 2008 تا 2030 ميلادي – مصرف انرژي در كشورهاي در حال توسعه و اقتصادهاي در حال گذار افزايش يابد و نرخ رشد مصرف در اين دسته از كشورها بيشتر از نرخ رشد مصرف در اقتصادهاي صنعتي باشد. در صورتيكه قوانين تصويب شده در سال 2008 ميلادي در مورد مصرف انرژي تا سال 2030 ميلادي ثابت باقي بماند، تقاضاي انرژي در سال 2030 ميلادي نسبت به سال جاري 45 درصد رشد مي كند.

به تعبير بهتر نرخ رشد سالانه تقاضاي انرژي در جهان تا سال مذكور 6/1 درصد خواهد بود كه كمتر از نرخ رشد تقاضاي منابع انرژي طي دو دهه گذشته است. تا سال 2030 ميلادي تقاضاي نفت در جهان سالانه 1 درصد رشد ميكند و در نتيجه آن تا سال 2030 ميلادي جهان روزانه 106 ميليون بشكه نفت خام تقاضا خواهد كرد. در سال گذشته ميلادي متوسط تقاضاي روزانه نفت خام در جهان 85 ميليون بشكه در روز بود.

به رغم اينكه در سال هاي گذشته در مورد سرمايه گذاري در سوخت هاي غير فسيلي، نظريه ها و طرح هاي زيادي ارائه شد، ولي اين طرحها نخواهد توانست از نقش سوخت هاي فسيلي در دنيا بكاهد. اين سوختها كه در زمره قديميترين منابع انرژي بشر هستند از سالهاي قبل تامين كننده نيازهاي بشر بودند و انتظار ميرود تا سال 2030 ميلادي نيز همچنان پر مصرف ترين منبع انرژي در جهان باشند.

در سال 2030 ميلادي سوختهاي فسيلي تامينكننده 80 درصد از نياز انرژي دنيا خواهد بود كه نسبت به سال جاري تغيير چشمگيري نخواهد داشت. تا 22 سال آينده همچنان نفت بزرگترين منبع انرژي مصرفي جهان است اگر چه نرخ رشد مصرف زغال سنگ و گاز طبيعي براي تامين نيازهاي گرمايشي و سوخت نسبت به سال جاري افزايش مي يابد.

اتيلن در پتروشیمی

 اتيلن به دليل حجم ، تعداد مشتقات ، قيمت فروش و نيز نقش آن به عنوان مهمترين خوراك درصنعت پتروشيمي ، به عنوان محصول پايه اين صنعت به شمار مي آيد. اتيلن ماده خام توليدي بسياري از انواع پلاستيك ها ، فيبرها و الاستومرها به شمار مي آيد و ماده اوليه مهم براي توليد بسياري از تركيبات آلي پر مصرف در صنعت به شمار ميرود. اتيلن با پليمريزه شدن تبديل به محصولات مهم و با ارزشي نظير پلياتيلن ، پلي وينيل كلريد (PVC (و … مي شود.

 ضمن اينكه با تبديل شده با بنزن ، اتيل بنزن ايجاد مي كند كه ماده اصلي پلي استر ميباشد. خوراك مورد نياز جهت توليد ، نفتا ، گازوئيل ، اتان و پروپان است.

 تخمين تقريبي مصرف مواد اوليه جهت توليد اتيلن در سال 2006 به شرح زير بوده است:

خوراك	درصد
اتان	22
اتان/پروپان	7
پروپان	4
بوتان	1
3 LPG	3
نفتا	43
گازوئيل	3
خوراك مخلوط	14
گاز پالايش شده	2
1 Coal‐to‐streams	1
جمع	100

 توزيع خوراك اتيلن در سر تا سر جهان متفاوت است. در خاور ميانه و ونزوئلا گاز طبيعي بسيار ارزان و فراوان مي باشد، لذا در اين مناطق جهت توليد اتيلن تمايل به شكستن اتان و ديگر گازهاي طبيعي مايع وجود دارد. توليد كننده هاي اتيلن در اروپا و اسيا به خوراك نفتا به عنوان منبع اوليه توجه مي نمايند. به طور كلي چهار گروه از محصولات شامل PS/Ethylbenzene ، EG/Oxide Ethylene ، Ethylene PVC/Dicholoride ، و پلي اتيلن خطي با چگالي كم و چگالي زياد در توسعه توليد و مصرف اتيلن در بازار نقش مهم و موثري را ايفا مي نمايند.

پلی اتیلن در در پتروشیمی

پلی اتیلن یکی از ساده ترین و ارزانترین پلیمرها است که به صورت مومی و غیر فعال میباشد این ماده از پلیمریزاسیون اتیلن بدست می آید و بطور خلاصه بصورت PE نشان داده میشود.

مشتقات پلی اتیلن و موارد استفاده آن عبارتند از:

پلی اتیلن دارای مشتقاتی نظیر پلی اتیلن سبک خطی LLDPE) پلی اتیلن خطی با دانسیته پایین)، پلی اتیلن سبک LDPE با دانسیته (پایین و پلی اتیلن سنگین HDPE با دانسیته بالا میباشد. ترکیبات آن دارای کاربرد فراوانی برای تولید انواع لوازم پلاستیکی مورد استفاده در اشپزخانه و صنایع غذایی است.

پلی اتیلن سبک در تولید ظروف پلاستیکی سبک و همچنین کیسه های پلاستیکی استفاده میشود. پلی اتیلن سبک ،خطی به دلیل انعطاف پذیری بالا در تهیه انواع وسایل پلاستیکی انعطاف پذیر مانند لوله هایی با قابلیت خم شدن مورد استفاده قرار میگیرد.

پلی اتیلن سنگین در تولید ظروف شیر و سایر مایعات و انواع وسایل پلاستیکی آشپزخانه کاربرد دارد. در اغلب موارد کاربرد پلی اتیلن سبک خطی مشابه با پلی اتیلن سنگین بوده و به نظر میرسد که استفاده از دو ترکیب ، در شرایط وجود مازاد یا کسری یکی از آنها ، امکان پذیر میباشد.

پلی اتیلن ترفتالات پلیمر پلی اتیلن ترفتالات (PET) را میتوان از واکنش اتیلن گلایکول با اسید ترفتالیک و هم از واکنش اتیلن گلای کول با دی متیل ترفتلات تهیه کرد بسیاری از تولیدکنندگان ،الیاف این پلیمر را به نحوی تولید میکنند که مراحل میانی جداسازی رزین و تولید چیپس را از فرآیند کار خود حذف نمایند و به طور مستقیم بتوانند آن را تبدیل به الیاف کنند.

یکی از متغیرهای اساسی در میزان عرضه این پلیمر میزان  بازیافت آن است که این امر به دلیل قوانین زیست محیطی است که صنایع را ملزم به بازیافت بطری های PET مینماید. PET بیشتر ، از بطریها و ضایعات ،الیاف تهیه میشود و کاربرد آن در تولید پلی استر استیپل و الیاف پر کننده ، نوارهای باند پیچی و بطری ها میباشد.

موارد استفاده از این محصول به تفکیک زیر ارائه شده است:

1-الیاف پلی استر (۶۴.۵ درصد کل مصرف)

2-بطری های پلی استری و بسته بندی رزین ها ۳۰ درصد)

3-فیلم پلی استر (۴۵) (درصد که به طور کلی برای ،عکاسی نوارهای مغناطیسی و فیلمهای بسته بندی به کار می رود.

4-رزینهای مهندسی پلی استر (کمتر از ۱ درصد)

 پلی استایرن در پتروشیمی

 پلی استایرن نوعی پلیمر آروماتیک است که از مونومر استایرن تهیه میشود این محصول یک ماده ترموپلاستیک بوده و در دمای معمولی به صورت جامد می باشد. پلی استایرن جامدی خالص و بی رنگ است و نوعی پلاستیک سخت با انعطاف پذیری اندک می باشد انواع معمولی پلی استایرن را می توان به سه دسته پلی استایرن معمولی ، مقاوم و انبساطی طبقه بندی کرد.

عموما از پلی استایرن معمولی و مقاوم در موارد زیر استفاده میگردد:

بسته بندی (۳۶ درصد کل مصرف (جهانی شامل فیلم و ورقه از نوع معمولی لیوان از نوع معمولی) ،سرپوش (از نوع مقاوم) ، کارد و چنگال معمولا از نوع (معمولی و بسته بندیهای بدون انعطاف از نوع معمولی و مقاوم)

وسایل برقی و به طور کلی اجزای یخچال، زیر تلویزیونی، ماشین لباسشوییهای خانگی ۱۹ درصد مصرف جهانی) الکتریکی (۱۲) درصد)

مبلمان ۹ درصد مصرف جهانی

استفاده های دیگر (۲۴) (درصد) مثل وسایل آزمایشگاهی لوازم اداری لوازم پزشکی

بیشترین مصرف پلی استایرن مقاوم (HIPS) در تولید اسباب بازیها و جعبه میباشد.

پلی استایرن انبساطی ایزولاسیون ۵۰ درصد

بسته بندی (۳۵ درصد)

سایر

 پروپیلن

 پروپیلن یکی از محصولات کلیدی پتروشیمی است که به عنوان خوراک برای تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی به کار میرود. مهمترین مشتقات پروپیلن عبارتند از پلی پروپیلن ، آکریلونیتریل ، پروپیلن اکسید ، فنول ، اکسید آکریلیک ایزوپروپیل الکل الیگومرها و دیگر موارد واسط مختلف که در نهایت به صورت مواد مورد نیاز صنایع الکترونیک خودروسازی ، ساختمان سازی ، بسته بندی و نظیر آن مورد استفاده قرار می گیرند.

منابع یا خوراکهای موجود جهت تولید و عرضه پروپیلن را میتوان در چند دسته طبقه بندی کرد در حال حاضر، واحدهای اتیلن ۶۰ خوراک پروپیلن را به خود اختصاص داده است از سوی دیگر محصولات پالایشگاهی حدود ۳۶٪ خوراک این محصول را تامین میکنند.

پلی پروپیلن

رزینهای پلی پروپیلن به طور گسترده ای در رزینهای ترموپلاستیکی مورد استفاده قرار میگیرد. پلی پروپیلن بیشتر به عنوان هموپلمیر مورد استفاده قرار میگیرد ولی طی سالهای اخیر توجه بیشتری به استفاده از محصولات کوپلیمتری شده است. رزینها جهت ساختن Blow-Molded ، Injection-Molded و نیز به شکل گداخته در فرآیند ساخت فیبر، فیلم و صفحه کاربرد دارند.

طرحهای جدید تولید پلی پروپیلن به گونه ای برنامه ریزی شده اند که خوارک آنها بجای اینکه از طریق نفتا تامین گردد به استفاده از روشهای Metachesis ،HD و MTO حرکت کرده و از این روشها بعنوان روشهای جایگزین جهت سوی تغذیه پروژه های جدید استفاده مینمایند.

به طور کلی میتوان بخش عمده موارد استفاده پلی پروپیلن را به شرح ذیل بیان نمود:

(Injection-Molded) حدود ۳۳ از مصرف جهانی را به خود اختصاص داده است از این محصول اغلب در ساخت اجزای اتاقهای اتومبیل ، محصولات مصرفی ، سرنگهای تزریقی ، بسته بندی و قسمتهای مختلف تجهیزات استفاده میگردد. از این محصول در صنعت تولید خودرو و در بخشهای مختلف آن از قبیل ساخت باطری ، روکشهای مختلف تو دوزی داخلی و طراحی درب اتومبیل استفاده می گردد.

جهت تولید محصولات مصرفی شامل اثاثیه منزل و لوازم خانگی ، لوازم و تجهیزات تفریحی، لباسهای ورزشی ، برخی قطعات در ابزارهای کشاورزی و … از این محصول استفاده کنند. می فیبر و رشته های نوری حدود ۳۲ درصد از محصولات پلی اتیلن را تشکیل می دهند از این محصول در تولیدات فرش ، محصولات غیر بافتنی ، الیاف تولید فرش و …. استفاده می گردد.

فیلم به عنوان یکی از محصولات پلی پروپیلن حدود ۱۹ درصد از محصولات را به خود اختصاص داده است. پلی پروپیلن به علت مسائل بهداشتی و نیز توانایی بیشتر جذب رطوبت به عنوان جانشینی برای سلوفان مورد استفاده قرار میگیرد . علاوه بر آن کاربردهای این محصول بسته بندی مواد غذایی و سیگار می باشد.

پی وی سی

پی وی سی به وسیله پلی مریزاسیون وینیل کلراید مونومر (CM) به دست میآید که فرآیند پلیمریزاسیون پلیمری کردن در درجه حرارت ۷۰-۴۰ درجه سانتی گراد انجام می شود.

پی وی سی به شکلهای متفاوت سخت ، قابل انعطاف ، شفاف و کدر قابل دسترس است تقاضا برای نوع قابل انعطاف : وی سی به ویژه در بین کشورهای صنعتی کمتر از نوع سخت آن خواهد بود تقاضا برای نوع قابل انعطاف پی وی سی نسبت به نوع سخت آن سالانه یک درصد عقب خواهد افتاد.

در سال ۲۰۰۵، حدود ۳۴ درصد تقاضای جهانی پی وی سی مربوط به نوع قابل انعطاف و ۶۶ درصد دیگر مربوط به نوع سخت آن می باشد. پی وی سی در بین پلاستیکها از لحاظ حجم تولید رتبه دوم را پس از پلی اتیلن به خود اختصاص داده است. مطلوب بودن پی وی سی را می توان به دلایل زیر بیان کرد.

•  ساده بودن فرایند تولید
• دوام
•  اشتعال ناپذیری
• سبکی

متانول در پتروشیمی

متانول یکی از مهمترین محصولات پتروشیمی است که در تولید بسیاری از محصولات و کالاها مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان سوختی جایگزین و غیر قابل تغییر در وسایل نقلیه به کار می رود به دلیل حمل و نقل آسان متانول ، تجارت این محصول دارای حجم زیادی است و به طور گسترده ای انجام می شود. رویه معمول تولید متانول از بخار متان می باشد که از تبدیل گاز طبیعی حاصل می شود.

دو فرآیند اصلی برای تولید متانول وجود دارد که یکی تولید در فشار بالا و دیگری تولید در فشار پایین می باشد روش تولید در فشار پایین به دلیل نیاز به خوراک ورودی کمتر و هزینه های عملیاتی کمتر جایگزین روش تولید در فشار بالا شده است. نفتا و پس مانده نفت کوره هم می توانند به عنوان خوراک مصرف شوند. اما معمولا هیچ کدام از آنها اقتصادی تر از تولید متانول از گاز طبیعی نمی باشد.

اوره

اوره به دلیل داشتن کربن در ساختار شیمیایی خود در گروه مواد شیمیایی آلی قرار می گیرد. از آنجایی که اوره از ترکیب آمونیاک و دی اکسید کربن محصول فرعی در فرآیند تولید (آمونیاک حاصل می شود، و به این لحاظ تمام واحدهای تولیدی اوره در مجاورت و نزدیکی واحدهای تولیدی آمونیاک می باشند.

بیشترین مصرف اوره در زمینه تولید کود می باشد و پس از آن جهت تهیه خوراک دامی نیتروژنی فاقد پروتئین، به عنوان یک قسمت از ساخت پایه سیستم های رزین اوره فرمالدئید و نهایتا برای تهیه ملامین مورد مصرف قرار می گیرد. در کشورهای توسعه یافته ، بیشتر مصرف اوره در حالت مایع برای مصارفی چون تهیه کودهای نیتروژنی و خوراک دام استفاده می شود.

برای اطلاع از قیمت جهانی اوره و متانول کلیک کنید.

 آمونیاک

 آمونیاک ، پایه صنعت نیتروژن در جهان .است تقریبا تمام آمونیاک تولیدی به صورت بی آب است و به وسیله فرآیندهای ، تحت تاثیر دما و فشار از نیتروژن موجود در هوا و هیدروژن حاصل از منابع هیدروکربنی (معمولا گاز تهیه می شود)، آمونیاک در دما و فشار ،نرمال به صورت گازی است بی رنگ، با بوی تند و غیر قابل اشتعال ضمن اینکه از هوا نیز سبک تر است و این امر ضمن اینکه سبب قرار بودن آن میشود.

به موجب اتلاف آن در زمان تبدیل به سایر مواد نیز خواهد شد، همچنانکه در طول حمل و نقل و انبار کردن آن نیز اتلاف فوق وجود دارد به گونه ای که به دلیل این اتلافها، حدود ۱۰ درصد آمونیاک تولیدی هرگز به بازار نمیرسد.

آمونیاک حلال خوبی برای برخی از فلزات قلیایی و بسیاری از ترکیبات آلی و غیرآلی است همچنین از آن به عنوان یک ماده خیس کننده در فرآوری سنگ معدن مس و همچنین برای استفاده در تصفیه پتاس استفاده مینمایند و نهایتا آمونیاک بهترین حلال برای ترکیبات نیتروژن است . از آمونیاک به عنوان حلال برای گوگرد در تهیه محلول های کود آمونیاکی_گوگردی نیز استفاده می شود.

گوگرد

 گوگرد یکی از مهمترین مواد اولیه مصرفی در صنایع شیمیایی است گوگرد روشن ، ۹۹/۵ درصد خلوص دارد و میزان کربن آن کمتر از ۰/۱ درصد است گوگرد تیره می تواند تا ۱ درصد ، مواد کربن دار داشته باشد. هر دو نوع گوگرد تیره و روشن برای تولید اسید سولفوریک استفاده می شوند. ضمن اینکه گوگرد هم به صورت جامد و هم به صورت مایع خرید و فروش می شود.

توسعه صنعت گاز طبیعی و صنعت نفت ، تاثیر عمیقی بر صنعت تولید گوگرد گذاشته است گاز طبیعی (گاز ترش معمولا شامل میزان زیادی از گازهای سولفوردار می باشد که برای قابل مصرف شدن باید این سولفور از آن گرفته شود که در این صورت به آن گاز شیرین می گویند.

اخیرا میزان تولید گوگرد به عنوان محصول فرعی پالایش گاز طبیعی، از میزان تولید این عنصر از بازیافت سنگ سولفید آهن و از روش فراش فزونی یافته است. حدود ۹۴ درصد گوگرد تولید شده صرف تولید اسید سولفوریک می شود که به عنوان یک محصول میانی ، در بسیاری از فرایندهای شیمیایی کاربرد دارد کمتر از ۶-۴ درصد آن در صنایع به صورت مستقیم به کار می رود.

از اسید سولفوریک در تولید اسید فسفریک استفاده می شود ۴۵۰-۴۰ درصد گوگرد تولید شده برای تولید اسید فسفریک مصرف می شود. حدود ۷۵ درصد اسید فسفریک برای تولید آمونیوم فسفات به کار می رود که آن نیز برای تولید کود استفاده می گردد. در مجموع کودهای شیمیایی حدود ۵۰ درصد بازار گوگرد را به خود اختصاص داده اند.

وضعیت صنایع پتروشیمی در ایران

واقعیت این است که صنعت پتروشیمی ایران در سطح جهان سهم اندکی را در اختیار دارد سهم ایران از تولیدات ۵۷۰ میلیارد دلاری پتروشیمی در سطح جهان در شرایط کنونی کم تر از یک درصد است. با این حال سیر صعودی و روند فزاینده تولیدات پتروشیمی کشور بر روی تعدد و تنوع محصولات پتروشیمی تاثیر گذار بوده است.

در ۱۰ سال گذشته عمده مواد پتروشیمی از نفت تولید می شد ولی امروزه فناوری تولید مواد پتروشیمی از گاز در بیش از ۷۰ درصد موارد در سطح تولید انبوه وجود دارد تغییر فناوری و تولید مواد پتروشیمی از گاز به جای نفت خام ، موقعیت بی نظیری برای ایران ایجاد کرده است ایران می تواند گاز هر متر مکعب ۲.۵ سنت را به اتان تبدیل کند.

اگر اتان به مواد پتروشیمی تبدیل شود گاز یک متر مکعب ۲.۵ سنت به ۲۰ سنت افزایش مییابد در چنین حالتی به ازای هر متر مکعب گاز مصرفی ۱۷.۵ سنت ارزش افزوده ایجاد می شود از این رو، هر بخشی که گاز را به محصول نهایی تبدیل کند ، ایران در آن بخش مزیت نسبی دارد.

میزان سرمایه گذاری ایران در صنعت پتروشیمی حدود ۷۰ میلیارد دلار بوده است که با توجه به ظرفیتهای موجود منجر به تولید سالانه ای حدود ۲۰ میلیارد دلار در سنوات آتی می گردد. حجم سرمایه گذاری های انجام شده در صنعت پتروشیمی سبب خواهد شد تا سال ۱۳۹۰ یک سوم بازار پتروشیمی خاورمیانه در اختیار ایران قرار گیرد.