معرفی انواع مواد پتروشیمی

معرفی انواع مواد پتروشیمی به تحلیل آموزشی بازار نفت و گاز ایران: صنایع پتروشیمی، بخشی از صنایع شیمیایی است که فرآورده های شیمیایی را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید می کند. محصولات پتروشیمی بر اساس نوع تکنولوژی ، پیچیدگی فرآوری تولید و نزدیکی ماده تولیدی به مرحله نهایی بازار مصرفی به دودسته مواد پایه ای بالا دستی که مواد حد واسط و خوراک واحدهای پایین دستی را تشکیل میدهند و محصولات پایین دستی، تقسیم میشوند.

تغییرات نرخ بازار معاملات محصولات فوق نمایانگر آن است که محصولات پایین دستی که به بازار نزدیک تر میباشند همواره از ارزش افزوده بالاتری نسبت به محصولات پایین دستی برخوردار بوده اند. نمونه این محصولات ، پلیمرهای مهندسی است که به دلیل شکل خاص تولید و کاربرد ویژه آنها ، گران قیمت تر بوده و دارای ارزش افزوده بالاتری نسبت به دیگر موارد پلیمری هستند.

مواد اولیه و موارد استفاده پتروشیمی

خوراک صنایع پتروشیمی از محصولات جانبی حاصل از استخراج نفت خام ، نظیر میعانات گازی و یا محصولات جانبی پالایشگاهها از قبیل نفتا و اتان استحصالی از گاز طبیعی تامین می شود و محصولات آن به عنوان ماده اولیه بسیاری از صنایع پایین دستی نظیر صنایع نساجی ، آرایشی ، بهداشتی ، شوینده ها ، رنگ ورزین ، حلال ها ، کود و سموم کشاورزی ، لاستیک ها ، پلاستیک ها ، کفش، بسته بندی (به ویژه جهت محصولات غذایی و دارویی) مورد مصرف قرار میگیرد:

1-2 نفت و مشتقات آن نه تنها در تامین نیازهای انسان در زمینه سوخت ، انرژی و الیاف نقشی بنیادی دارند، بلکه موجب پیدایش و توسعه صنایع دیگری از قبیل موارد به شرح زیر گردیدهاند.

 1-2-1 همزمان با پالایش نفت خام، کاربرد موتورهای درون سوز نیز جنبه عمومی به خود گرفته و میلیونها ماشین بنزین سوز به بازار عرضه شد.

 1-2-2 امروزه فرآورده های نفتی علاوه بر مصرف در زمینه سوخت و وسائط نقلیه ، روغن موتور و غیره، در تهیه بسیاری از قطعات مورد نیاز ساخت و سائط نقلیه ، نقش ارزندهای دارند و تلاش بر این است تا بدنه اتومبیل را نیز از مواد پلاستیکی که آنها را می توان از پلیمریزاسیون ترکیبات نفتی تولید نمود، ایجاد کنند.

1-2-3 فرآوردههای نفتی در تهیه سوخت موشکهای هدایت کننده سفینه های فضایی و ماهوارهها و حتی در ساخت بسیاری از قطعات داخلی آنها کاربرد اساسی دارد.

1-2-4 ماده اولیه بیشتر داروها و حتی آنتی بیوتیکها از ترکیبات نفتی مشتق میشود .به ویژه تقریبا تمام مواد پاک کننده، باکتریکشها و غیره، از مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی میباشد.

 2-2 ترکیبات گاز طبیعی مطالعات اخیر نشان میدهد که استفاده از منابع گازی برای تامین خوراک طرحهای پتروشیمی در قیاس با نفتا مقرون به صرفه تر است. برای نمونه هزینه تولید اتیلن با خوراک گاز، چهل درصد کمتر از روش های دیگر است.

3-2 به طور کلی میتوان تولید مجتمع های پتروشیمی را در پنج گروه اصلی به شرح زیر طبقه بندی کرد:

1-.محصولات شیمیایی پایه : طیف وسیعی از محصولات را شامل می شود که دارای بالاترین تنوع محصول بین پنج گروه اصلی می باشد. انواع اسیدها ، بازها و نمکهای مربوطه ، انواع گازها و مواد شیمیایی دیگر در این گروه قرار دارند.

2 .پلیمرها : از بیشترین ارزش افزوده نسبت به سایر گروهها برخوردار هستند که به دلیل تغییرات مستمر نیازمندهای بازار ، تکنولوژی های تولید آنها به سرعت تغییر می نماید.

 پلیمرها به چهار دسته تقسیم میشوند

• پلیمرهای پایه مانند پلی الفینها، پی وی سی و پلی استایرن . پلی اتیلن و پروپلن مهمترین الفینهای پایه می باشند که جهت ساخت پلیمرهای مختلف ، بازارهای بزرگی را به خود اختصاص داده اند
• پلیمرهای ویژه مانند تفلون
• پلیمرهای مهندسی مانند پلی کربنات و نایلون
• پلیمرهای نیمه مهندسی که دارای خصوصیاتی بین پلیمرهای مهندسی و پایه هستند مانند ABS .

3-محصولات آروماتیکی: همانند گروه مواد شیمیایی شامل طیف وسیعی از محصولات هستند، محصولاتی مانند: بنزن، تولوئن، اورتوزایلن، پارازیلن وآروماتیکهای سنگین و غیره. با وجود تنوع زیاد محصولات این گروه و اهمیت زیاد آنها در فرآیند تولید، میزان مصرف برخی از محصولات این گروه در مقایسه با مقداری با محصولات سایر گروهها ناچیز به نظر میرسد. این محصولات ارزش افزوده زیادی ایجاد نمی کنند، به همین دلیل در اکثر کشورها تولید این مواد تنها در مقیاس تولید بسیار زیاد ،دارای توجیه اقتصادی می باشد.

ضمن اینکه از صادرات آن نیز صرفه اقتصادی قابل ملاحظه ای حاصل نمی شود،به همین دلیل اکثر تولید کنندگان این محصولات ، شرکتهای بسیار بزرگ هستند.

4.محصولات مربوط به گروه کودها و سموم: شامل ترکیبات اوره و آمونیاک بوده که به عنوان کود کشاورزی ، دی آمونیم فسفات، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیم استفاده می گردد.

5 .محصولات مربوط به گروه سوخت و مواد هیدروکربوری: شامل انواع سوختهای مورد استفاده صنایع نظیر بنزین، نفت، گازوئیل، نفت کوره، قیر، حلال های آلی و مواد هیدروکربوری دیگر نظیر انواع روغنها می باشد.

روند مصرف انرژی

 1-3 روند مصرف انرژی در جهان: مطالعات نشان میدهد بسیاری از کشورهای جهان در طی سالهای اخیر شاهد کاهش تولید خود بودند، زیرا سرمایهگذاریهای جدی برای بازسازی حوزههای نفتی انجام ندادند و هم اکنون نه تنها حوزه های موجود آنها قدیمی و ناتوان است بلکه حوزههای جدیدی برای جایگزینی هم ندارند. آژانس اطلاعات انرژی پیش بینی میکند تقاضای انرژی دردنیاسالانه یک درصدرشدکندکهکمترازبرآوردرشدسالقبلاست.

این مرکز در گزارش سال 2008 میلادی خود با اشاره به بحران مالی دنیا و تضعیف اقتصاد جهانی پیش بینی کرد تا سال 2030 میلادی نرخ مصرف انرژی در جهان با سرعتی کمتر از برآورد سال 2007 میلادی رشد خواهد کرد، زیرا تاثیر بحران کنونی در اقتصاد جهان و کاهش نرخ رشد اقتصادی کشورهای صنعتی که بزرگترین بازارهای مصرف دنیا بودند تاسالها باقی میماند.

با تاثیر سرمایه گذاری های جدید برای کاهش مصرف منابع فسیلی و استفاده از دیگر منابع سوخت از قبیل سوختهای هسته ای و سوختهای گیاهی بازار نفت اعلام کرد انتظار میرود تا سال 2030 میلادی همچنان منابع سوخت فسیلی یعنی نفت و گاز و زغال سنگ مهمترین منابع انرژی مصرفی در جهان باشند، ولی این منوط به افزایش سرمایه گذاری دراین بخش است.

با توجه به فرسودگی حوزههای نفتی در اغلب کشورهای جهان بیشتر از 40 سال نمیتوان از این منبع استفاده کرد و باید به فکر منابع جایگزین بود. شایان ذکر است با سرمایه گذاری مداوم در کشف حوزههای تازه میتوان مدت بیشتری ازنفت استفاده کرد.

آژانس اطلاعات انرژی معتقد است درفاصله سالهای مورد بررسی – سال 2008 تا 2030 میلادی – مصرف انرژی در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذار افزایش یابد و نرخ رشد مصرف در این دسته از کشورها بیشتر از نرخ رشد مصرف در اقتصادهای صنعتی باشد. در صورتیکه قوانین تصویب شده در سال 2008 میلادی در مورد مصرف انرژی تا سال 2030 میلادی ثابت باقی بماند، تقاضای انرژی در سال 2030 میلادی نسبت به سال جاری 45 درصد رشد می کند.

به تعبیر بهتر نرخ رشد سالانه تقاضای انرژی در جهان تا سال مذکور 6/1 درصد خواهد بود که کمتر از نرخ رشد تقاضای منابع انرژی طی دو دهه گذشته است. تا سال 2030 میلادی تقاضای نفت در جهان سالانه 1 درصد رشد میکند و در نتیجه آن تا سال 2030 میلادی جهان روزانه 106 میلیون بشکه نفت خام تقاضا خواهد کرد. در سال گذشته میلادی متوسط تقاضای روزانه نفت خام در جهان 85 میلیون بشکه در روز بود.

به رغم اینکه در سال های گذشته در مورد سرمایه گذاری در سوخت های غیر فسیلی، نظریه ها و طرح های زیادی ارائه شد، ولی این طرحها نخواهد توانست از نقش سوخت های فسیلی در دنیا بکاهد. این سوختها که در زمره قدیمیترین منابع انرژی بشر هستند از سالهای قبل تامین کننده نیازهای بشر بودند و انتظار میرود تا سال 2030 میلادی نیز همچنان پر مصرف ترین منبع انرژی در جهان باشند.

در سال 2030 میلادی سوختهای فسیلی تامینکننده 80 درصد از نیاز انرژی دنیا خواهد بود که نسبت به سال جاری تغییر چشمگیری نخواهد داشت. تا 22 سال آینده همچنان نفت بزرگترین منبع انرژی مصرفی جهان است اگر چه نرخ رشد مصرف زغال سنگ و گاز طبیعی برای تامین نیازهای گرمایشی و سوخت نسبت به سال جاری افزایش می یابد.

اتیلن در پتروشیمی

 اتیلن به دلیل حجم ، تعداد مشتقات ، قیمت فروش و نیز نقش آن به عنوان مهمترین خوراک درصنعت پتروشیمی ، به عنوان محصول پایه این صنعت به شمار می آید. اتیلن ماده خام تولیدی بسیاری از انواع پلاستیک ها ، فیبرها و الاستومرها به شمار می آید و ماده اولیه مهم برای تولید بسیاری از ترکیبات آلی پر مصرف در صنعت به شمار میرود. اتیلن با پلیمریزه شدن تبدیل به محصولات مهم و با ارزشی نظیر پلیاتیلن ، پلی وینیل کلرید (PVC (و … می شود.

 ضمن اینکه با تبدیل شده با بنزن ، اتیل بنزن ایجاد می کند که ماده اصلی پلی استر میباشد. خوراک مورد نیاز جهت تولید ، نفتا ، گازوئیل ، اتان و پروپان است.

 تخمین تقریبی مصرف مواد اولیه جهت تولید اتیلن در سال 2006 به شرح زیر بوده است:

 توزیع خوراک اتیلن در سر تا سر جهان متفاوت است. در خاور میانه و ونزوئلا گاز طبیعی بسیار ارزان و فراوان می باشد، لذا در این مناطق جهت تولید اتیلن تمایل به شکستن اتان و دیگر گازهای طبیعی مایع وجود دارد. تولید کننده های اتیلن در اروپا و اسیا به خوراک نفتا به عنوان منبع اولیه توجه می نمایند. به طور کلی چهار گروه از محصولات شامل PS/Ethylbenzene ، EG/Oxide Ethylene ، Ethylene PVC/Dicholoride ، و پلی اتیلن خطی با چگالی کم و چگالی زیاد در توسعه تولید و مصرف اتیلن در بازار نقش مهم و موثری را ایفا می نمایند.

پلی اتیلن در در پتروشیمی

پلی اتیلن یکی از ساده ترین و ارزانترین پلیمرها است که به صورت مومی و غیر فعال میباشد این ماده از پلیمریزاسیون اتیلن بدست می آید و بطور خلاصه بصورت PE نشان داده میشود.

مشتقات پلی اتیلن و موارد استفاده آن عبارتند از:

پلی اتیلن دارای مشتقاتی نظیر پلی اتیلن سبک خطی LLDPE) پلی اتیلن خطی با دانسیته پایین)، پلی اتیلن سبک LDPE با دانسیته (پایین و پلی اتیلن سنگین HDPE با دانسیته بالا میباشد. ترکیبات آن دارای کاربرد فراوانی برای تولید انواع لوازم پلاستیکی مورد استفاده در اشپزخانه و صنایع غذایی است.

پلی اتیلن سبک در تولید ظروف پلاستیکی سبک و همچنین کیسه های پلاستیکی استفاده میشود. پلی اتیلن سبک ،خطی به دلیل انعطاف پذیری بالا در تهیه انواع وسایل پلاستیکی انعطاف پذیر مانند لوله هایی با قابلیت خم شدن مورد استفاده قرار میگیرد.

پلی اتیلن سنگین در تولید ظروف شیر و سایر مایعات و انواع وسایل پلاستیکی آشپزخانه کاربرد دارد. در اغلب موارد کاربرد پلی اتیلن سبک خطی مشابه با پلی اتیلن سنگین بوده و به نظر میرسد که استفاده از دو ترکیب ، در شرایط وجود مازاد یا کسری یکی از آنها ، امکان پذیر میباشد.

پلی اتیلن ترفتالات پلیمر پلی اتیلن ترفتالات (PET) را میتوان از واکنش اتیلن گلایکول با اسید ترفتالیک و هم از واکنش اتیلن گلای کول با دی متیل ترفتلات تهیه کرد بسیاری از تولیدکنندگان ،الیاف این پلیمر را به نحوی تولید میکنند که مراحل میانی جداسازی رزین و تولید چیپس را از فرآیند کار خود حذف نمایند و به طور مستقیم بتوانند آن را تبدیل به الیاف کنند.

یکی از متغیرهای اساسی در میزان عرضه این پلیمر میزان  بازیافت آن است که این امر به دلیل قوانین زیست محیطی است که صنایع را ملزم به بازیافت بطری های PET مینماید. PET بیشتر ، از بطریها و ضایعات ،الیاف تهیه میشود و کاربرد آن در تولید پلی استر استیپل و الیاف پر کننده ، نوارهای باند پیچی و بطری ها میباشد.

موارد استفاده از این محصول به تفکیک زیر ارائه شده است:

1-الیاف پلی استر (۶۴.۵ درصد کل مصرف)

2-بطری های پلی استری و بسته بندی رزین ها ۳۰ درصد)

3-فیلم پلی استر (۴۵) (درصد که به طور کلی برای ،عکاسی نوارهای مغناطیسی و فیلمهای بسته بندی به کار می رود.

4-رزینهای مهندسی پلی استر (کمتر از ۱ درصد)

 پلی استایرن در پتروشیمی

 پلی استایرن نوعی پلیمر آروماتیک است که از مونومر استایرن تهیه میشود این محصول یک ماده ترموپلاستیک بوده و در دمای معمولی به صورت جامد می باشد. پلی استایرن جامدی خالص و بی رنگ است و نوعی پلاستیک سخت با انعطاف پذیری اندک می باشد انواع معمولی پلی استایرن را می توان به سه دسته پلی استایرن معمولی ، مقاوم و انبساطی طبقه بندی کرد.

عموما از پلی استایرن معمولی و مقاوم در موارد زیر استفاده میگردد:

 پروپیلن

 پروپیلن یکی از محصولات کلیدی پتروشیمی است که به عنوان خوراک برای تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی به کار میرود. مهمترین مشتقات پروپیلن عبارتند از پلی پروپیلن ، آکریلونیتریل ، پروپیلن اکسید ، فنول ، اکسید آکریلیک ایزوپروپیل الکل الیگومرها و دیگر موارد واسط مختلف که در نهایت به صورت مواد مورد نیاز صنایع الکترونیک خودروسازی ، ساختمان سازی ، بسته بندی و نظیر آن مورد استفاده قرار می گیرند.

منابع یا خوراکهای موجود جهت تولید و عرضه پروپیلن را میتوان در چند دسته طبقه بندی کرد در حال حاضر، واحدهای اتیلن ۶۰ خوراک پروپیلن را به خود اختصاص داده است از سوی دیگر محصولات پالایشگاهی حدود ۳۶٪ خوراک این محصول را تامین میکنند.

پلی پروپیلن

رزینهای پلی پروپیلن به طور گسترده ای در رزینهای ترموپلاستیکی مورد استفاده قرار میگیرد. پلی پروپیلن بیشتر به عنوان هموپلمیر مورد استفاده قرار میگیرد ولی طی سالهای اخیر توجه بیشتری به استفاده از محصولات کوپلیمتری شده است. رزینها جهت ساختن Blow-Molded ، Injection-Molded و نیز به شکل گداخته در فرآیند ساخت فیبر، فیلم و صفحه کاربرد دارند.

طرحهای جدید تولید پلی پروپیلن به گونه ای برنامه ریزی شده اند که خوارک آنها بجای اینکه از طریق نفتا تامین گردد به استفاده از روشهای Metachesis ،HD و MTO حرکت کرده و از این روشها بعنوان روشهای جایگزین جهت سوی تغذیه پروژه های جدید استفاده مینمایند.

به طور کلی میتوان بخش عمده موارد استفاده پلی پروپیلن را به شرح ذیل بیان نمود:

(Injection-Molded) حدود ۳۳ از مصرف جهانی را به خود اختصاص داده است از این محصول اغلب در ساخت اجزای اتاقهای اتومبیل ، محصولات مصرفی ، سرنگهای تزریقی ، بسته بندی و قسمتهای مختلف تجهیزات استفاده میگردد. از این محصول در صنعت تولید خودرو و در بخشهای مختلف آن از قبیل ساخت باطری ، روکشهای مختلف تو دوزی داخلی و طراحی درب اتومبیل استفاده می گردد.

جهت تولید محصولات مصرفی شامل اثاثیه منزل و لوازم خانگی ، لوازم و تجهیزات تفریحی، لباسهای ورزشی ، برخی قطعات در ابزارهای کشاورزی و … از این محصول استفاده کنند. می فیبر و رشته های نوری حدود ۳۲ درصد از محصولات پلی اتیلن را تشکیل می دهند از این محصول در تولیدات فرش ، محصولات غیر بافتنی ، الیاف تولید فرش و …. استفاده می گردد.

فیلم به عنوان یکی از محصولات پلی پروپیلن حدود ۱۹ درصد از محصولات را به خود اختصاص داده است. پلی پروپیلن به علت مسائل بهداشتی و نیز توانایی بیشتر جذب رطوبت به عنوان جانشینی برای سلوفان مورد استفاده قرار میگیرد . علاوه بر آن کاربردهای این محصول بسته بندی مواد غذایی و سیگار می باشد.

پی وی سی

پی وی سی به وسیله پلی مریزاسیون وینیل کلراید مونومر (CM) به دست میآید که فرآیند پلیمریزاسیون پلیمری کردن در درجه حرارت ۷۰-۴۰ درجه سانتی گراد انجام می شود.

پی وی سی به شکلهای متفاوت سخت ، قابل انعطاف ، شفاف و کدر قابل دسترس است تقاضا برای نوع قابل انعطاف : وی سی به ویژه در بین کشورهای صنعتی کمتر از نوع سخت آن خواهد بود تقاضا برای نوع قابل انعطاف پی وی سی نسبت به نوع سخت آن سالانه یک درصد عقب خواهد افتاد.

در سال ۲۰۰۵، حدود ۳۴ درصد تقاضای جهانی پی وی سی مربوط به نوع قابل انعطاف و ۶۶ درصد دیگر مربوط به نوع سخت آن می باشد. پی وی سی در بین پلاستیکها از لحاظ حجم تولید رتبه دوم را پس از پلی اتیلن به خود اختصاص داده است. مطلوب بودن پی وی سی را می توان به دلایل زیر بیان کرد.

•  ساده بودن فرایند تولید
• دوام
•  اشتعال ناپذیری
• سبکی

متانول در پتروشیمی

متانول یکی از مهمترین محصولات پتروشیمی است که در تولید بسیاری از محصولات و کالاها مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان سوختی جایگزین و غیر قابل تغییر در وسایل نقلیه به کار می رود به دلیل حمل و نقل آسان متانول ، تجارت این محصول دارای حجم زیادی است و به طور گسترده ای انجام می شود. رویه معمول تولید متانول از بخار متان می باشد که از تبدیل گاز طبیعی حاصل می شود.

دو فرآیند اصلی برای تولید متانول وجود دارد که یکی تولید در فشار بالا و دیگری تولید در فشار پایین می باشد روش تولید در فشار پایین به دلیل نیاز به خوراک ورودی کمتر و هزینه های عملیاتی کمتر جایگزین روش تولید در فشار بالا شده است. نفتا و پس مانده نفت کوره هم می توانند به عنوان خوراک مصرف شوند. اما معمولا هیچ کدام از آنها اقتصادی تر از تولید متانول از گاز طبیعی نمی باشد.

اوره

اوره به دلیل داشتن کربن در ساختار شیمیایی خود در گروه مواد شیمیایی آلی قرار می گیرد. از آنجایی که اوره از ترکیب آمونیاک و دی اکسید کربن محصول فرعی در فرآیند تولید (آمونیاک حاصل می شود، و به این لحاظ تمام واحدهای تولیدی اوره در مجاورت و نزدیکی واحدهای تولیدی آمونیاک می باشند.

بیشترین مصرف اوره در زمینه تولید کود می باشد و پس از آن جهت تهیه خوراک دامی نیتروژنی فاقد پروتئین، به عنوان یک قسمت از ساخت پایه سیستم های رزین اوره فرمالدئید و نهایتا برای تهیه ملامین مورد مصرف قرار می گیرد. در کشورهای توسعه یافته ، بیشتر مصرف اوره در حالت مایع برای مصارفی چون تهیه کودهای نیتروژنی و خوراک دام استفاده می شود.

برای اطلاع از قیمت جهانی اوره و متانول کلیک کنید.

 آمونیاک

 آمونیاک ، پایه صنعت نیتروژن در جهان .است تقریبا تمام آمونیاک تولیدی به صورت بی آب است و به وسیله فرآیندهای ، تحت تاثیر دما و فشار از نیتروژن موجود در هوا و هیدروژن حاصل از منابع هیدروکربنی (معمولا گاز تهیه می شود)، آمونیاک در دما و فشار ،نرمال به صورت گازی است بی رنگ، با بوی تند و غیر قابل اشتعال ضمن اینکه از هوا نیز سبک تر است و این امر ضمن اینکه سبب قرار بودن آن میشود.

به موجب اتلاف آن در زمان تبدیل به سایر مواد نیز خواهد شد، همچنانکه در طول حمل و نقل و انبار کردن آن نیز اتلاف فوق وجود دارد به گونه ای که به دلیل این اتلافها، حدود ۱۰ درصد آمونیاک تولیدی هرگز به بازار نمیرسد.

آمونیاک حلال خوبی برای برخی از فلزات قلیایی و بسیاری از ترکیبات آلی و غیرآلی است همچنین از آن به عنوان یک ماده خیس کننده در فرآوری سنگ معدن مس و همچنین برای استفاده در تصفیه پتاس استفاده مینمایند و نهایتا آمونیاک بهترین حلال برای ترکیبات نیتروژن است . از آمونیاک به عنوان حلال برای گوگرد در تهیه محلول های کود آمونیاکی_گوگردی نیز استفاده می شود.

گوگرد

 گوگرد یکی از مهمترین مواد اولیه مصرفی در صنایع شیمیایی است گوگرد روشن ، ۹۹/۵ درصد خلوص دارد و میزان کربن آن کمتر از ۰/۱ درصد است گوگرد تیره می تواند تا ۱ درصد ، مواد کربن دار داشته باشد. هر دو نوع گوگرد تیره و روشن برای تولید اسید سولفوریک استفاده می شوند. ضمن اینکه گوگرد هم به صورت جامد و هم به صورت مایع خرید و فروش می شود.

توسعه صنعت گاز طبیعی و صنعت نفت ، تاثیر عمیقی بر صنعت تولید گوگرد گذاشته است گاز طبیعی (گاز ترش معمولا شامل میزان زیادی از گازهای سولفوردار می باشد که برای قابل مصرف شدن باید این سولفور از آن گرفته شود که در این صورت به آن گاز شیرین می گویند.

اخیرا میزان تولید گوگرد به عنوان محصول فرعی پالایش گاز طبیعی، از میزان تولید این عنصر از بازیافت سنگ سولفید آهن و از روش فراش فزونی یافته است. حدود ۹۴ درصد گوگرد تولید شده صرف تولید اسید سولفوریک می شود که به عنوان یک محصول میانی ، در بسیاری از فرایندهای شیمیایی کاربرد دارد کمتر از ۶-۴ درصد آن در صنایع به صورت مستقیم به کار می رود.

از اسید سولفوریک در تولید اسید فسفریک استفاده می شود ۴۵۰-۴۰ درصد گوگرد تولید شده برای تولید اسید فسفریک مصرف می شود. حدود ۷۵ درصد اسید فسفریک برای تولید آمونیوم فسفات به کار می رود که آن نیز برای تولید کود استفاده می گردد. در مجموع کودهای شیمیایی حدود ۵۰ درصد بازار گوگرد را به خود اختصاص داده اند.

وضعیت صنایع پتروشیمی در ایران

واقعیت این است که صنعت پتروشیمی ایران در سطح جهان سهم اندکی را در اختیار دارد سهم ایران از تولیدات ۵۷۰ میلیارد دلاری پتروشیمی در سطح جهان در شرایط کنونی کم تر از یک درصد است. با این حال سیر صعودی و روند فزاینده تولیدات پتروشیمی کشور بر روی تعدد و تنوع محصولات پتروشیمی تاثیر گذار بوده است.

در ۱۰ سال گذشته عمده مواد پتروشیمی از نفت تولید می شد ولی امروزه فناوری تولید مواد پتروشیمی از گاز در بیش از ۷۰ درصد موارد در سطح تولید انبوه وجود دارد تغییر فناوری و تولید مواد پتروشیمی از گاز به جای نفت خام ، موقعیت بی نظیری برای ایران ایجاد کرده است ایران می تواند گاز هر متر مکعب ۲.۵ سنت را به اتان تبدیل کند.

اگر اتان به مواد پتروشیمی تبدیل شود گاز یک متر مکعب ۲.۵ سنت به ۲۰ سنت افزایش مییابد در چنین حالتی به ازای هر متر مکعب گاز مصرفی ۱۷.۵ سنت ارزش افزوده ایجاد می شود از این رو، هر بخشی که گاز را به محصول نهایی تبدیل کند ، ایران در آن بخش مزیت نسبی دارد.

میزان سرمایه گذاری ایران در صنعت پتروشیمی حدود ۷۰ میلیارد دلار بوده است که با توجه به ظرفیتهای موجود منجر به تولید سالانه ای حدود ۲۰ میلیارد دلار در سنوات آتی می گردد. حجم سرمایه گذاری های انجام شده در صنعت پتروشیمی سبب خواهد شد تا سال ۱۳۹۰ یک سوم بازار پتروشیمی خاورمیانه در اختیار ایران قرار گیرد.