نفت خام در بازار جهانی/ توافق G7

نفت خام در بازار جهانی/ قیمت روز/ بازار نفت و گاز:

تاثیرپذیری بازارهای نفت از تغییر فصول

با اینکه تابستان رو به پایان است و کم کم زمستان از راه می رسد، اما امسال صنعت نفت به طور غیرعادی برای چالش های فصلی در زمستان آماده نیست. ذخایر نفت خام در بازار جهانی و دیگر فرآورده ها به شدت پایین است. علاوه براین، ظرفیت پالایشگاهی هم بسیار کم است و تنها یک بافر مینیمال برای مقابله با افزایش ناگهانی تقاضا یا وقفه های عرضه ارائه می دهد.

قبل از اینکه گاز طبیعی به طور روزافزون جایگزین نفت گرمایشی شده و پالایشگاه ها هم پیچیده تر شوند، فصلی بودن بازار یک نیروی قوی در بازارهای نفت بود. با تغییرات فصلی کمتر در تقاضا و انعطاف پذیری بیشتر در عرضه، ذخایر در متعادل کردن بازارها در فصول تابستان و زمستان نقش کاهشی دارند. اما در حال حاضر، این نیروهای فصلی بیشتر تشدید شده اند. حاشیه سود بنزین در اوایل امسال به دلیل کمبود اکتان به سطح بی سابقه ای رسید.

اکنون حاشیه سود گازوئیل رو به افزایش است زیرا فشار بی امان روسیه بر عرضه گاز خط لوله اروپا تهدیدی برای افزایش تقاضای نفت گرمایشی، گازوئیل در زمستان امسال و محدود کردن فعالیت های پالایشگاهی است. با توجه به نمودار زیر، حاشیه سود گازوئیل در اواخر اوت به بالای 50 دلار در هر بشکه افزایش یافت چون که قیمت گاز طبیعی با کاهش تحویل روسیه ازطریق خط لوله نورد استریم، به حداکثر رسید.

نواسانات قیمت نفت

همچنین پالایشگاه های اروپایی زمستان گذشته با افزایش قیمت گاز و کاهش ذخایر برای تامین تقاضا، فعالیت هیدروکراکرها را محدود کردند. اما در حال حاضر ذخایر بسیار کمتری دیده شده است. پالایشگاه ها نتوانسته در تابستان امسال ذخایر خود را افزایش دهند زیرا واردات گازوئیل روسیه از زمان آغاز درگیری های نظامی در اوکراین، 130 هزار بشکه در روز کاهش داشته است.

بنابراین پالایشگاه ها باید هزینه های گاز بیشتری را جذب کنند تا از کافی بودن منابع تقطیر میانی در زمستان سال جاری اطمینان حاصل کنند. نفت آخرین راه حل این بحران است چون که به راحتی ذخیره و حمل می شود. اما اگر زمستان سردی در پیش رو باشد و عرضه گاز را محدودتر کند، افزایش تقاضا در زمستان می تواند بیشتر از حد تصور باشد.

توافق G7 بر سر طرح تعیین قیمت صادرات روسیه

طبق گزارشات آرگوس سران گروه های اقتصادی G7 پس از نشست خود در 2 سپتامبر با محوریت طرح تعیین سقف قیمت صادرات نفت خام روسیه، بزرگترین مداخله در بازار نفت را در دهه های اخیر به ثبت می رسانند. این طرح بر صادرات نفت خام و دیگر فرآورده های نفتی روسیه به مقاصدی خارج از گروه های G7 اعمال خواهد شد. این امر پس از ممنوعیت واردات دریایی از روسیه در 5 دسامبر از سوی اتحادیه اروپا وضع شد. ایالات متحده و بریتانیا در حال حاضر واردات نفت روسیه را ممنوع کرده اند.

همچنین، اتحادیه اروپا واردات دریایی نفت خام روسیه را از 5 دسامبر به بعد ممنوع می کند و ممنوعیت تمام فرآورده های روسی از 5 فوریه اجرایی می شود. G7 سقف قیمت صادرات نفت خام روسیه به دیگر مقاصد را در سطحی بالاتر از هزینه های تولید، همراه با دو سقف قیمتی جداگانه برای دسته بندی نامشخصی از محصولات اعمال می کند. به گفته اداره خزانه داری امریکا، سقف قیمت ها به جای اینکه به یک معیار مشخصی گره بخورد، ثابت خواهد بود و حتی می توان آن را در مرحله بعدی تعدیل کرد.

با این تفاسیر باید گفت که انگیزه اصلی واردکنندگان نفت غیر G7 و غیر اتحادیه اروپا در حمایت از این طرح، وعده ممنوعیت صدور بیمه نامه و سایر خدمات تجاری و حمل و نقل برای نفت روسیه است. الکساندر نوواک، معاون نخست وزیر روسیه از عدم تجارت با کشورهای موافق با این طرح خبر داد چون که روسیه از “رفتار غیربازاری” دوری می کند.

بحران گاز اروپا، حاشیه سود گازوئیل را بالا برد

اگرچه فعالان بازار به متعادل بودن بازار امیدوار و خوش بین هستند اما افزایش قیمت گاز طبیعی در ماه اوت باعث افزایش شدید حاشیه سود گازوئیل اروپا شد. محموله های دیزل غیرروسی در اواخر اوت به بهای بیش از 50 دلار در هر بشکه، طبق نمودار زیر، معامله شدند.

قیمت نفت در بازار جهانی

اما به نظر می رسد محرک کلیدی یکی از مولفه های خاص در هزینه های پالایش باشد زیرا همانطور که فعالان بازار می گویند، کاهش تقاضای اروپا به راحتی با افزایش واردات و تولید پالایشگاهی جبران می شود. پالایشگاه ها از هیدروژن بعنوان ورودی برای هیدروکراکینگ و گوگرد زدایی استفاده می کنند که اولی، مواد اولیه سنگین تر را عمدتا به دیزل تبدیل می کند و دومی هم برای زیست سازگار بودن محصول نهایی، محتوای گوگرد سوخت را کاهش می دهد.

در مجموع، این بدان معنا است که هیدروژن جزء بزرگی از هزینه های تولید دیزل است. پالایشگاه ها مقداری هیدروژن را بعنوان فرآورده جانبی برای اصلاح نفتا دریافت می کنند اما به طور کلی، باید آن را با هیدروژن استخراج شده از گاز طبیعی پر کنند. با توجه به نمودار زیر، هزینه هیدروژن استخراج شده از گاز طبیعی با اصلاح متان با بخار از اواسط ژوئن سه برابر شده است.

این امر نشان می دهد که چگونه شاخص گاز اروپایی TTF تنها در اوت حدود 60 درصد افزایش قیمت داشت زیرا به دلیل محدودیت های شدید در خط لوله نورد استریم، گازپروم روسیه از آن برای تأمین گاز اروپا استفاده می کند.

قیمت نفت خام در بازار جهانی

در اواخر ژوئیه، قبل از اینکه گازپروم خط لوله در 31 اوت تا 2 سپتامبر برای تعمیر و نگهداری به طور کامل متوقف کند، با 20 درصد ظرفیت کار می کرد. حاشیه سود گازوئیل در 26 اوت به بالاترین حد دو ماهه خود رسید و در راستای افزایش قیمت گاز طبیعی، از این دیدگاه حمایت می کند که گاز طبیعی محرک اصلی گازوئیل است.

وزرای اوپک پلاس در حال رایزنی برای کاهش مازاد تولید اکتبر

وزرای اوپک پلاس در 5 سپتامبر برای بررسی سیاست های تولید اکتبر گردهم می آیند چون که کاهش ظرفیت مازاد به طور روزافزون دیگر ابعاد بازار نفت را تحت تاثیر قرار می دهد. با عدم اطمینان از اختلافات احتمالی در عراق و با ادامه گفتگوها بر سر بازگرداندن ایران به توافق هسته ای برجام، اوپک پلاس به ناچار تمام گزینه ها را روی میز قرار داده است. این گروه با اشاره به خواسته های امریکا و دیگر کشورهای واردکننده نفت، آخرین روند نزولی بازار در اوایل سال 2020 به دلیل شیوع کووید-19 را دانست که حدود 10 میلیون بشکه در روز بود.

آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید عربستان سعودی و امارات تنها با مازاد ظرفیت باقی مانده از اوپک پلاس، در جولای 2.2 میلیون بشکه در روز مازاد تولید داشتند. اما داده های ورتکسا نشان می دهد همچنان در جولای 570 هزار بشکه در روز کسری ثبت شده و صادرات نفت خام در بازار جهانی تا ژوئیه ثابت باقی ماند. وزرای اوپک پلاس مدتهاست که پس از کاهش سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز در طی سال های اخیر، به ظرفیت محدود این گروه در سراسر جهان هشدار داده اند.

ظرفیت مازاد اندک، سرمایه گذاری ناکافی و تحریم های غرب باعث شده است تا تولید اوپک پلاس در سال جاری از افزایش برنامه ریزی شده اش عقب بماند. باتوجه به ارزیابی های آرگوس، این میزان تقریبا 2.8 میلیون بشکه در روز کمتر از هدف تعیین شده ژوئیه بود و کسری سهمیه ها در سال جاری به بیش از 420 میلیون بشکه در روز رسید.

نا آرامی های عراق عرضه را مختل می کند

کناره گیری روحانی شیعه، مقتدی صدر از سیاست باعث ناآرامی های بیشتری در عراق شده و نگرانی ها از ثبات عرضه در دومین تولیدکننده بزرگ اوپک را افزایش داده است. صدر در 29 اوت پس از بن بست 10 ماهه که تشکیل دولت جدید را فلج کرده است، “خروج نهایی” خود را از سیاست و بسته شدن دفاتر سیاسی خود را اعلام کرد.

این استعفا اعتراضات گسترده ای در منطقه سبز مرکزی بغداد به همراه داشت؛ من جمله اشغال ساختمان های رسمی به ویژه کاخ ریاست جمهوری و مقر دولت. این اعتراضات به درگیری مسلحانه بین هواداران صدر و شبه نظامیان ایرانی چارچوب هماهنگی منجر شد.هم صدر و هم چارچوب هماهنگی به شدت مسلح هستند و از زمان انتخابات پارلمانی در اکتبر سال گذشته، با یکدیگر اختلاف دارند.

نزاع مجدد برای مدت کوتاهی عرضه نفت خام را تهدید کرد. درگیری ها به سمت جنوب و مرکز نفت بصره گسترش یافت و نگرانی ها از تخریب احتمالی تاسیسات نفت را برانگیخت. معترضان در مقابل دروازه های بسیاری از میادین نفتی تجمع کردند، تا اینکه مقتدی صدر دستور عقب نشینی آنها را صادر کرد.

یک مقاوم ارشد وزارت نفت به آرگوس گفت که این اغتشاشات نه تولید نفت خام و نه صادرات عراق را تحت تاثیر قرار نداده است. صادرات نفت خام بصره در جریان این اعتراضات مرگبار ادامه یافت. گزارشات رسیده از بنادر نفتی نشان می دهد که پنج نفتکش پایانه نفتی بصره را در 29 تا 30 اوت ترک کردند.

اما باتوجه به اینکه محیط سیاسی همچنان پرتنش است، امکان تشدید اختلافات وجود دارد. وقفه در صادرات عراق پالایشگاه های اروپایی را تحت فشار قرار می دهد. بسیاری از آنها در حال حاضر پس از کاهش خرید اورال در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، در تجارت نفت خام در بازار جهانی محدود شده اند. ارسال نفت خام بصره به اروپا از زمان درگیری ها در اوکراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 250 هزار بشکه در روز رشد داشته است.

همکارانی که مایل به خرید اشتراک نشریه آرگوس و آیسیس هستند لطفا به ایمیل iroilmarket2@gmail.com پیام ارسال کنید.

منبع: آرگوس گلوبال مارکت