آیا آب جوشیده آب مقطر است؟

آیا آب جوشیده آب مقطر است؟ خیر، آب جوشیده و آب مقطر دو نوع متفاوت از آب محسوب می‌شوند. آب جوشیده، آبی است که به دلیل تحت تأثیر حرارت قرار گرفتن، به حالت بخار تبدیل شده است و در نتیجه تمامی املاح موجود در آن نیز با بخار خروجی دفع می‌شوند. اما آب مقطر، نوعی آب خالص است که با روش‌های مختلفی از جمله تقطیر، از آب تصفیه شده به دست می‌آید و در نتیجه تمامی املاح و مواد جامد موجود در آب از آن حذف می‌شوند. بنابراین، می‌توان گفت که آب جوشیده و آب مقطر دو نوع متفاوت از آب هستند.

آیا آب جوشیده آب مقطر است؟

آب جوشیده و آب مقطر دو مفهوم متفاوت هستند. آب جوشیده به معنی آبی است که به دلیل گرم شدن تا نقطه جوش، تبخیر شده است. در حالی که آب مقطر به معنی آبی است که از طریق فرایند تصفیه، آلاینده ها و املاح موجود در آن جدا شده و خالص شده است.

بنابراین، آب جوشیده و آب مقطر دو مفهوم متفاوت هستند و آب جوشیده به تنهایی مقطر نیست، مگر اینکه پس از جوشاندن به وسیله‌ی یک فرایند تصفیه، از آلاینده ها و املاح جدا شده باشد.

مقایسه آب مقطر با آب معمولی

آیا آب مقطر در مقایسه با آب معمولی سالم‌ تر است؟

در واقع، آب مقطر به دلیل حذف املاح و مواد جامد موجود در آن، بیشترین درصد خلوص را دارد و در نتیجه معمولاً به عنوان یک منبع آب سالم در نظر گرفته می‌شود. با این حال، باید توجه داشت که آب مقطر نیز ممکن است به علت داشتن بعضی از مواد آلوده‌کننده‌ای که در فرآیند تصفیه حذف نشده‌اند، مخصوصاً در صورتی که فرآیند تصفیه آب به درستی انجام نشود، مخاطرات بهداشتی داشته باشد.

به علاوه، در برخی شرایط، ممکن است نیاز به مواد معدنی خاصی داشته باشیم که در آب مقطر موجود نباشد، بنابراین مصرف طولانی مدت آب مقطر بدون تأمین مواد مورد نیاز برای بدن ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد. در نتیجه، برای مصرف آب سالم، توصیه می‌شود که آب مقطر به همراه تأمین مواد معدنی مورد نیاز و با رعایت استانداردهای بهداشتی مصرف شود.

شباهت های آب مقطر و آب جوشیده

آب مقطر و آب جوشیده هر دو نوع آب هستند که از طریق فرآیندهای خاص به دست می‌آیند. شباهت های این دو نوع آب عبارتند از:

۱- حاوی اسید های آلی و مواد آلوده نیستند؛

۲- دارای طعم و بوی خاصی نیستند؛

۳- در فرآیندهای تولید، از آب‌های پاک و استریل استفاده می‌شود؛

۴- در برخی موارد، هر دو نوع آب برای استفاده در صنایع دارویی، غذایی و کشاورزی مناسب هستند؛

۵- به دلیل پاک بودن و عدم وجود مواد آلوده، برای استفاده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بسیار مناسب هستند.

آب جوشیده در مقایسه با آب مقطر، حاوی بیشترین مقدار مواد جامد محلول (مواد معدنی) است و همچنین دارای املاحی مانند کلسیم و منیزیم است که ممکن است به هنگام استفاده در برخی موارد مشکل‌ساز باشد. همچنین، آب مقطر به دلیل فرآیندهای تصفیه‌ای که در آن استفاده می‌شود، حاوی کمترین میزان املاح و مواد جامد محلول است و برای استفاده در برخی فرآیندهای صنعتی و علمی مثل تولید الکل و دارو، بسیار مناسب است.

فرآیند تقطر آب

تقطیر با آب فرآیندی است برای تصفیه آب با جوشاندن آن و سپس متراکم کردن بخار در یک ظرف جداگانه و باقی ماندن هرگونه ناخالصی یا آلودگی. آب حاصل را آب مقطر می نامند و یکی از خالص ترین آب ها به حساب می آید.

فرآیند تقطیر به این دلیل کار می کند که آب نقطه جوش کمتری نسبت به اکثر آلاینده ها و ناخالصی ها مانند مواد معدنی، نمک ها و باکتری ها دارد. هنگام جوشاندن آب، بخاری که بالا می‌آید عمدتاً بخار آب خالص است و آلاینده‌ها در ظرف اصلی باقی می‌مانند. سپس بخار سرد می شود و دوباره به شکل مایع متراکم می شود و آب مقطر ایجاد می کند.

مراحل تصفیه آب

برای انجام فرآیند تصفیه آب به درستی، باید از روش‌های مناسب و مواد شیمیایی ایمن استفاده کرد. در ادامه، چند مرحله اصلی در فرآیند تصفیه آب را بررسی می‌کنیم:

1- پیش تصفیه

در این مرحله، ذرات بزرگ و مواد غیرضروری موجود در آب، مانند شن و ماسه، با استفاده از فیلترهای مختلف حذف می‌شوند.

2- تصفیه اولیه

در این مرحله، آب به صورت پیوسته وارد مخزن تصفیه شده می‌شود و با استفاده از مواد شیمیایی از جمله کلر، برای حذف باکتری‌ها و ویروس‌ها، تصفیه می‌شود.

3- تصفیه ثانویه

در این مرحله، آب با استفاده از فیلترهای نازک‌تر، مواد شیمیایی دیگری مانند کربن فعال و روش‌های پیچیده‌تری از جمله اُزوناسیون و نانوفیلتراسیون، تصفیه می‌شود تا هر چه بیشتر از ذرات کوچک و مواد آلوده‌کننده حذف شوند.

4- ضدعفونی

در این مرحله، با استفاده از مواد شیمیایی دیگری مانند کلر یا اُزون، آب ضدعفونی می‌شود تا هر گونه باکتری و ویروسی که ممکن است در آب باقی مانده باشند، نابود شوند.

5- تقویت کیفیت

در این مرحله، مواد معدنی و رسوباتی که ممکن است در آب باقی مانده باشند، با استفاده از مواد شیمیایی مانند کربنات کلسیم، تقویت می‌شوند.

در نهایت، برای انجام فرآیند تصفیه آب به درستی باید از تجهیزات و مواد شیمیایی با کیفیت و استاندارد مناسب استفاده شود و همچنین به صورت دوره‌ای آزمایشات مربوط به کیفیت آب انجام شود تا اطمینان حاصل شود که آب تصفیه شده به درستی تمیز و سالم است.

تصفیه آب و محیط زیست

فرآیند تصفیه آب می‌تواند در صورتی که به درستی انجام نشود، برای محیط زیست آسیب‌رسان باشد. برخی از مسائل محیطی که ممکن است به دلیل فرآیند تصفیه آب به وجود آیند عبارتند از:

1- انتشار مواد شیمیایی

استفاده از مواد شیمیایی در فرآیند تصفیه آب ممکن است در صورت عدم دور ریزی صحیح، به انتشار آن در محیط زیست منجر شود و به برخی از مواد شیمیایی مانند کلر، سولفات و نیترات در آب، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها آلوده شود.

2- مصرف انرژی

فرآیند تصفیه آب نیاز به مصرف انرژی دارد، از جمله انرژی برای پمپاژ آب و استفاده از مواد شیمیایی. این مصرف انرژی ممکن است منجر به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای شود.

3- تولید پسماند

فرآیند تصفیه آب ممکن است باعث تولید پسماند شود که در صورت عدم دفع صحیح، می‌تواند به آلودگی محیط زیست منجر شود.

4- افزایش مصرف آب

تصفیه آب ممکن است نیاز به مصرف بیشتری از آب داشته باشد که در نتیجه می‌تواند منابع آبی را به شدت تحت فشار قرار دهد.

برای کاهش اثرات منفی فرآیند تصفیه آب بر محیط زیست، لازم است از روش‌های بهینه و پایدار در فرآیند تصفیه آب استفاده شود و در عین حال، از روش‌های مدیریت پسماند و کاهش مصرف آب نیز بهره گرفته شود.

کاربردهای آب مقطر

آب مقطر کاربردهای گسترده ای دارد، از جمله در آزمایشگاه ها، امکانات پزشکی و مصارف صنعتی. همچنین در برخی موارد برای نوشیدن و پخت و پز استفاده می شود، اگرچه به دلیل کمبود مواد معدنی و تأثیر بالقوه آن بر تعادل الکترولیت در بدن، معمولاً برای مصرف طولانی مدت توصیه نمی شود.

مصارف آب مقطر و آب جوشیده

مصارف آب مقطر و آب جوشیده به دلیل خالص بودن و عدم حضور آلاینده‌ها و املاح، بسیار متفاوت هستند.

آب مقطر معمولاً برای مصارف خاصی مانند تهیه‌ی داروها، تزریقات پزشکی، تعمیر و نگهداری دستگاه‌های پزشکی و دندانپزشکی، تولید بطری‌های آب معدنی و بسیاری از فرآورده‌های دیگر استفاده می‌شود.

از آب جوشیده نیز برای موارد خاصی مانند تهیه‌ی قهوه، چای و سایر نوشیدنی‌ها، پخت و پز و مصارف خانگی استفاده می‌شود. همچنین، آب جوشیده ممکن است در صنایع مختلفی مانند صنایع آرایشی و بهداشتی، صنایع الکل، تولید برخی از محصولات شیمیایی و غیره مورد استفاده قرار گیرد.

مصارف آب مقطر و آب جوشیده در بسیاری از موارد متفاوت هستند و بسته به نیاز، ممکن است یکی از آن‌ها مناسب‌تر باشد. برای مثال، در برخی موارد بهتر است از آب مقطر برای تزریقات پزشکی و درمانی استفاده کرد، در حالی که برای پخت و پز و نوشیدنی‌ها ممکن است آب جوشیده مناسب‌تر باشد.