ملی شدن صنعت نفت
روز ۲۹ اسفند در تاریخ ایران مصادف با روز ملی شدن صنعت نفت می باشد و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ایرانیان در برابر استثمار آمریکا و انگلیس یاد می شود. پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت توسط کمیسیون نفت شورای ملی در تاریخ ۱۷ اسفند مطرح شد و سپس در مجلس به تصویب رسید.
در نهایت مجلس سنا آن را در ۲۹ اسفند تایید نمود. در حال حاضر روز ۲۹ اسفند به عنوان تعطیلی رسمی در تقویم ایران است و در سال های غیر کبیسه مصادف با ۲۰ مارس و در سال کبیسه مصادف با ۱۹ مارس می باشد. ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ روز دوشنبه و ۲۷ شعبان در تقویم قمری است.
زمانی که نخستین چاه نفت، بیش از یکصد سال پیش توسط یک شرکت انگلیسی در منطقه مسجد سلیمان در استان خوزستان کشف شد، دولت ایران از این اتفاق، هیچ اطلاعی نداشت. ولی کاشفانش نسبت به این مسأله واقف بودند که در ایران چه ثروتی را کسب کرده اند و با قراردادهای استثماری استخراج، تولید و فروش نفت خام ایران توانستند پایه های استعمارشان را در ایران بنا کنند. سرمایه مردم ایران بمدت چندین سال توسط شرکتهای خارجی به یغما برده شد و دولت های ایران برای احقاق حقوق مردم هیچگونه تلاشی نکردند.
دکتر “محمد مصدق ”، اقدام به حرکت بزرگی در کشور ایران کرد که سنگ بنای تفکر اقتصاد “بدون نفت” بود. وی مجددا در مجلس در شهریور ماه ۱۳۲۰ و سقوط رضاخان در انتخابات دوره چهاردهم مجلس، حاضر شد. در این دوره، شرایط بین المللی به گونه ای بود که کشورهای مختلفی به دولت ایران پیشنهاد کردند تا امتیاز نفتی دریافت کنند و از این کشورها می توان به روسیه، انگلیس و آمریکا اشاره کرد و با توجه به اینکه امتیاز بهره برداری از منابع نفت جنوب کشور به انگلیس تعلق داشت، روسها می خواستند امتیاز منابع نفتی شمال کشور را دریافت کنند درحالیکه آمریکایی ها در ایران درصدد دریافت امتیاز نفت بودند.
یکی از نقاط برجسته و غرور انگیزی که در زمان پهلوی شکل گرفت، ملی شدن صنعت نفت می باشد. این مسئله که در راستای مخالفت با مستعمره شدن کشورمان توسط انگلیس انجام شد، تاثیر بسیار مثبتی بر مبارزات ضد استعماری دیگر در خاورمیانه شد. دکتر مصدق از جمله رجال سیاسی دوران پهلوی است که نقش بسیار تاثیرگذاری در نهضت ملی شدن صنعت نفت داشته است و امروزه مردم ایران از او به عنوان قهرمان دوران پهلوی یاد می کنند.
مصدق توانست با ایجاد فضای باز سیاسی در سال ۱۳۲۰ نگاه افکار عمومی و سایر رجال سیاسی را به مسئله نفت معطوف کند و صنعت نفت و جایگاه آن را میان مردم تشریح نماید.
رزم آرا نخست وزیر دوران پهلوی بود که با صنعت ملی شدن نفت مخالف بود و اعتقاد داشت که ایرانیان توان فنی در خصوص مباحث مربوط به نفت و مشتقات آن را ندارند. در نهایت این فرد مورد ترور قرار گرفت و مبحث ملی شدن صنعت نفت به صورت جدی در مجلس مطرح شد.
در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ به تصویب مجلس رسید و بعد از تایید محمدرضا شاه پهلوی به عنوان یک قانون تبدیل شد. در همین راستا روز بیست و نهم اسفند در تاریخ ملت ایران به عنوان روز ملی شدن صنعت نفت ثبت گردیده است.
با پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت و روند اجرایی شدن آن در سراسر کشور آیت الله کاشانی طی اعلامیه ای تلاش و اهتمام جهت اجرای این امر را مسئله ای دینی عنوان نمود و وظیفه هر مسلمانی دانست که در این راه جان و مال خود را فدا کند.
بعد از این اعلامیه علمای دیگر چون عباسعلی شاهرودی، بهاءالدین محلاتی، آیت الله سید محمدتقی خوانساری، سید محمود روحانی قمی و کلباسی این مسئله را تاکید نمودند و با صدور اعلامیه های دیگری بر لزوم ملی کردن صنعت نفت اهتمام ورزیدند. از آنجایی که مسئله نفت با دیانت قاطی شده بود و به عنوان یک وظیفه دینی مطرح شد، انگیزه اصلی مردم در حمایت از این نهضت فراهم شد.
البته سپهبد رزم آرا تا جای ممکن در مقابل این نهضت جنگید و در نهایت با ترور این نخست وزیر شرایط جهت ملی شدن نفت خط فراهم شد. بعد از ترور رزم آرا توسط خلیل طهماسبی اوضاع به طور کامل عوض شد و مردم با هدایت آیت الله کاشانی تظاهرات و راهپیمایی های گسترده ای را در سطح کشور برپا کردند.
سرانجام در تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ قانون ملی شدن نفت به تصویب رسید و محمدرضا شاه پهلوی آن را به رسمیت شناخت.
بعد از اینکه صنعت نفت در ایران ملی شد و کلیه حقوق انگلیسی ها لغو گردید، این کشور نتوانست از مزایای بیشماری که از استخراج نفت در ایران به دست می آورد، صرف نظر کند. در همین راستا به دیوان لاهه شکایت خود را مطرح کرد و مدعی شد که ایران با وجود امضای معاهدات، به تعهدات خود عمل نکرد و مسئله ملی شدن صنعت نفت ایران را غیرقانونی اعلام نمود.
اما دکتر مصدق در دفاعیات خود مطرح نمود که دیوان لاهه صلاحیت رسیدگی به این شکایت را ندارد. بعد از بررسی ها و تحقیقات فراوان ایران توانست عدم صلاحیت دیوان لاهه ثابت کند.
در نهایت رای دیوان بدین شکل صادر شد: این دادگاه صلاحیت رسیدگی به شکایت دولت انگلیس علیه ایران را ندارد و قانون ملی شدن صنعت نفت ایران بدون کوچکترین مشکلی می تواند به ثبت برسد. کلیه قرارهایی که بر علیه دولت ایران صادر شده اعتبار ندارد و ملغی اعلام می شود.
مواد قانونی مربوط به ملی شدن صنعت نفت
بعد از تایید محمدرضا شاه پهلوی و تلاش دکتر مصدق در این خصوص طرح اجرای ملی شدن نفت در ۹ ماده به تصویب دو مجلس رسید که به طور خلاصه عبارتند از:
علاوه بر این که قانون ملی شدن صنعت نفت در ۶۸ سال پیش به تصویب رسید و اکنون نفت ایران در دست ایرانی است؛ گرامیداشت این روز، موجب تقویت روحیه تسلیم ناپذیر ایرانیان میشود تا آن ها از استقلال کشورشان با اعتماد به نفس، دست نکشند و این روز که باعث کوتاه شدن دست بیگانگان از سرمایه ملی ما شده؛ برای تمام امور اقتصادی و سیاسی ایران به عنوان الگویی شناخته شود.
صنعتگران نفت ایران قصد دارند که میزان تولید نفت و گاز را با ادامه دادن راه دکتر مصدق در میادین مشترک بیشتر کنند تا توسط همسایگان از برداشت منابع نفت و گاز عقب نمانند. همچنین از دیگر اهداف صنعتگران نفت ایران می توان به پیش بردن صنایع نفتی با آخرین تکنولوژی های قرن اشاره کرد.
آخرین اخبار
مقاله های تحلیلی
آموزش
شماره تماس پشتیبانی در واتس اپ: 09337813003
ایمیل: iroilmarket2@gmail.com
© 2022 – تمامی حقوق برای بازار نفت و گاز پتروشیمی محفوظ است.