آیا بلند پروازی عراق برای رسیدن به سطح تولید نفت عربستان امکان پذیر است؟

تحلیلگران انرژی بر این باورند که تولید و ظرفیت نفت عراق ممکن است پس از رشد حدود 25 درصدی در پنج سال آینده به اوج خود برسد و از اهداف سال 2027 کوتاه بیاید و به جاه طلبی طولانی مدت بغداد برای رقابت با تولید عربستان سعودی، پایان دهد.

درگیری های سیاسی فرصت لازم برای عراق با هدف سرمایه گذاری سریعتر در رشد تولید نفت را از بین برده است. با افزایش سرعت انتقال انرژی، این بدان معناست که بغداد ممکن است هرگز نتواند صدها میلیارد بشکه نفتی را که در زمین دارد، استخراج کند، حتی با تلاش وزیر انرژی جدید کشور برای جذب سرمایه گذاری های خارجی. از سال 2016 تاکنون، تولید عراق در حدود 4.5 میلیون بشکه در روز متوقف شده است.

قبل از آن، ظرفیت تولید نفت عراق به سرعت رشد کرد زیرا دولت صنعت نفت را در سال 2009 به روی شرکتهای خارجی باز کرد و شرکت های نفتی بین المللی بزرگترین میادین نفتی کشور را بازسازی کردند. رشد تولید نفت این کشور تا حدودی کند شد زیرا عراق موافقت کرد بر اساس سیاست عرضه توافق شده با اوپک پلاس ، تولید را محدود کند.

عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق به رویترز گفت، حیان عبدالغنی، وزیر نفت، که در ماه اکتبر روی کار آمد، قصد دارد استراتژی های تولید نفت را برای رفع نیازهای داخلی و در عین حال پیروی از توافق اوپک پلاس به روز کند. وی افزود: هنوز زود است که دولت جدید درباره افزایش قابل توجه تولید نفت خارج از توافق اوپک پلاس صحبت کند. بر اساس این توافق، هدف تولید عراق تا دسامبر 4.43 میلیون بشکه در روز است.

تحلیلگران شرکت مشاوره FGE و ریستاد انرژی به رویترز گفتند که در نتیجه، عراق تمرکز خود را به بخش های پالایش و گاز معطوف کرده و هزینه های سرمایه ای در بخش نفت را کاهش داده است. “سخت است، گرچه غیرممکن نیست”

برای بخش نفت، عراق بارها هدف رسیدن به ظرفیت ۷ تا ۸ میلیون بشکه در روز را از ۵ میلیون بشکه فعلی به تعویق انداخته است. دولت قبلی سال گذشته اعلام کرد که امیدوار است تا سال 2027 به سطوح بالاتر برسد. برخی از مشاوران صنعت انرژی پیش بینی می کنند که عراق ممکن است هرگز به این اهداف دست پیدا نکند.

ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاوره اف جی ئی گفت: ظرفیت تولید نفت عراق تا سال 2028 به 6.3 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و قبل از کاهش خواهد یافت. وی افزود: سیاست، امنیت و محیط سرمایه گذاری همگی در جلوگیری از افزایش تولید بیشتر نقش داشتند. ما فکر می کنیم که هدف کنونی عراق، اگر نگوییم غیرممکن، سخت به نظر می رسد.

ریستاد انرژی پیش بینی کرده است که تولید نفت عراق تا سال 2027 به 5.5 میلیون بشکه در روز محدود شود آن هم به دلیل محدودیت های رشد بخش میانی و اینکه پروژه هایی که برای افزایش بازده بسیار مهم هستند متوقف شده است.

با گذشت دو دهه پس از جنگ، اهداف کنونی و حتی پیش‌بینی‌های پایین‌تر از هدف عراق پس از جنگ برای رساندن ظرفیت به 12 میلیون بشکه در روز بسیار دور از ذهن است.
تحلیلگران گفتند که این جاه طلبی در سال 2012 پس از آن که شرکت های نفتی بین المللی فعال در عراق در مورد اهداف کاهش تولید میادین خود مذاکره کردند، به دلیل عوامل بازیابی کم، نرخ کاهش طبیعی بالا و به دلیل اینکه عراق به اندازه کافی در زیرساخت ها سرمایه گذاری نمی کرد، کاهش یافت.

شرکت های بزرگ نفتی همچنین امیدوار بودند که بغداد شرایط قراردادهای خدمات فنی (TSCs) را بهبود بخشد. این اتفاق هرگز رخ نداد و شرکت هایی مانند ExxonMobil Corp (XOM.N) و Royal Dutch Shell Plc ترک کردند. تحلیلگران می گویند که مشکلات اصلی فراروی صنعت نفت عراق شامل تغییرات مکرر دولت، درگیری های سیاسی و تشریفات اداری است.

دولت های متوالی نتوانستند دور پنجم صدور مجوز اکتشاف و بهره برداری از ذخایر نفتی عراق را در سال 2018 امضا کنند. شش قرارداد از یازده بلوک نفت و گاز پیشنهادی در نهایت در پایان فوریه امضا شد که نشان دهنده اصلاحات مورد انتظار در شرایط فعالیت در این کشور بود. ذینفعان نه شرکت های نفتی بین المللی، بلکه شرکت اماراتی کرسنت پترولیوم و دو شرکت چینی بودند.

یک منبع نزدیک به صنعت انرژی عراق گفت تصمیم عبدالغنی برای امضای قراردادها چهار ماه پس از انتصابش ممکن است نشان دهنده عزم جدید دولت برای بستن قراردادهایی باشد که برای شرکت های انرژی بین المللی جذاب تر است. ولی مسائل دیگری باقی مانده است. یک پروژه تصفیه آب دریا در مقیاس بزرگ که برای افزایش تولید در میادین نفتی جنوب از طریق تزریق آب مورد نیاز است، بیش از یک دهه است که به دلیل چانه زنی بر سر شرایط متوقف شده است.

شرکت بزرگ نفتی فرانسوی TotalEnergies جدیدترین شرکتی است که این پروژه را به عنوان بخشی از قرارداد 27 میلیارد دلاری برای ساخت چهار پروژه نفت، گاز و انرژی های تجدیدپذیر طی 25 سال برعهده گرفت.

بر اساس داده های ریستاد و تحقیقات رویترز، این پروژه آب، تولید در پنج میدان عراق را به میزان 2 میلیون بشکه از رشد 2.4 میلیون بشکه در روز مورد نیاز برای دستیابی به اهداف عراق در سال 2027 افزایش می دهد.

آدیتیا ساراسوات، معاون تحقیقات خاورمیانه ریستاد، گفت که تکمیل آن قبل از سال 2027 بعید به نظر می رسد. ساراسوات افزود: حتی اگر عبدالغنی بتواند شرکت های علاقه مند به این پروژه ها را بیابد، پتانسیل پالایش عراق تنها اجازه می دهد تا 500,000 بشکه در روز رشد تولید نفت خام داشته باشد و این زمان می برد.

در همین حال، داده های شرکت نفت دولتی عراق نشان می دهد ظرفیت صادرات جنوب این کشور در سال گذشته به دنبال تاخیر در ارتقای زیرساخت ها در بنادر خلیج فارس در حدود 3.2-3.3 میلیون بشکه در روز متوقف شده است.