کود شیمیایی چیست؟ کاربرد+ انواع آن

آخرین تحلیل کود شیمیایی توسط بازار نفت و گاز:

به هر گونه مواد طبیعی یا غیر طبیعی که به خاک اضافه می شوند تا باعث بهبود رشد گیاهان شوند کود گفته می شود. حاصلخیزی طبیعی خاک تحت تاثیر استفاده از کود ها افزایش می‌یابد. در واقع با استفاده از این مواد، عناصر شیمیایی خاک که توسط محصولات کشاورزی قبلی مصرف شده‌اند، جایگزین می‌شوند.

گیاهان به صورت عمده به حداقل عنصر شیمیایی نیاز دارند. مهم‌ ترین این عناصر عبارتند از: کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، گوگرد، پتاسیم، کلسیم و منیزیم. بجز کربن، هیدروژن و اکسیژن بقیه مواد مورد نیاز برای گیاهان از خاک دریافت می‌شود. در ادامه با تیم تحلیلی بازار نفت و گاز همراه باشید تا به بررسی ابعاد مختلف کود های شیمیایی بپردازیم.

 ساختار کود های شیمیایی

 کود های شیمیایی شامل حداقل یکی از عناصر تقویت کننده خاک یعنی نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. در استفاده از کود های شیمیایی عناصری مانند گوگرد، کلسیم و منیزیم در درجه دوم قرار دارند. در ادامه انواع کودهای شیمیایی که امروزه در بازار موجود هستند را به شما معرفی خواهیم کرد.

• کود های نیتروژن‌ دار

این دسته از کود ها که امروزه به صورت گسترده در کشاورزی استفاده می‌شوند، از آمونیاک مصنوعی ساخته می‌شوند. این کود ها در بازار با عنوان کود سفید نیز شناخته می‌شوند. فرایند تولید این دسته از کود ها به این صورت است که، آمونیاک (NH₃) به شکل گاز یا محلول در آب به نمک‌ های آمونیوم از جمله آمونیوم سولفات، آمونیوم نیترات و آمونیوم فسفات تبدیل می‌شود.

یکی از غلیظ‌ ترین کود های شیمیایی نیتروژن‌دار، اوره است. اوره یک ماده ارزان قیمت و مقرون به صرفه است. این ماده به صورت مخلوط در کود ها و یا به تنهایی با خاک مخلوط می‌شود. حتی می‌ توان اوره را به شکل مایع روی شاخ و برگ درختان اسپری کرد. همچنین ترکیب اوره با فرمالدهید، سبب تشکیل کود های متیلن اوره می‌ شود. این دسته از کود ها نیتروژن خود را به آرامی و به صورت یکنواخت و پیوسته در محیط آزاد می‌ کنند.

                                                  ساختار شیمیایی آمونیوم نیترات

• کود های فسفر دار

دسته‌ ای دیگر از کود های شیمیایی، کود های فسفر دار هستند. این دسته از کود ها شامل کلسیم فسفات هستند و با اصطلاح کود سیاه نیز در بازار شناخته می‌شوند. ترکیب کلسیم فسفات به همراه اسید سولفوریک منجر به تولید سوپر فسفات ساده (SSP) یا سولفوریک اسید خواهد شد. سولفوریک اسید نیز با آمونیاک ترکیب می‌ شود و آمونیوم فسفات (MAP) را تولید می‌کند. همچنین ترکیب کلسم فسفات با اسید فسفریک منجر به تولید سوپر فسفات تریپل یا سه گانه (TPS) می‌شود.

• کود های پتاسیم دار

کود های حاوی پتاسیم نیز دسته‌ ای دیگر از کود های شیمیایی هستند که به صورت عمده در بازار وجود دارند. این گروه از کودها از سنگ پتاس که ترکیبی از کربنات پتاسیم و نمک‌ های پتاسیم است به دست می‌آیند. پتاسیم کلرید و پتاسیم سولفات جزء این دسته از کود ها هستند. گفتنی است که چیزی در حدود 95 درصد از پتاس موجود در بازار به عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• کود های مخلوط

 گروه دیگری از کود های شیمیایی موجود در بازار کود های مخلوط هستند. این دسته از کود ها علاوه بر سه ماده مغذی نیتروژن، پتاسیم و فسفر، شامل مواد مغذی دیگری نیز هستند. برای معرفی و فرموله کردن کود های موجود در بازار از مفهومی تحت عنوان درجه کود استفاده می‌شود. مطابق با این مفهوم گرید یا درجه 10-20-10 حاوی 10 درصد نیتروژن، 10 درصد پتاس و 20 درصد اکسید فسفر است.

انواع کود های شیمیایی

انتخاب کود شیمیایی مناسب

همانطور که پیش از این گفته شد، برای معرفی کود های موجود در بازار از مفهوم درجه یا گرید کود استفاده می‌شود. گرید کود به صورت یک کد سه تایی حاوی درصد نیتروژن، پتاسیم و فسفر (N-P-K) بیان می‌شود. مصرف کنندگان باید با توجه به نیاز خود کود مناسب را انتخاب کنند. در واقع در مباحث کشاورزی عواملی از قبیل غلظت و انواع املاح موجود در آب و همچنین میزان قلیایی بودن آن، مشخص می‌ کنند که چه کودی استفاده شود.

قیمت گوگرد گرانول صادراتی

چالش‌ های موجود در بازار کود های شیمیایی

در دوره کنونی صنعت و بازار جهانی کود های شیمیایی با چالش‌ های متعددی مواجه است. ایجاد این چالش‌ ها به دلیل وضعیت ژئوپلیتیکی قاره اروپا و تاثیر پذیری اقتصاد این قاره از آن است. با توجه به افزایش قیمت گاز طبیعی در قاره اروپا، قیمت کود های نیتروژن و فسفات نیز با افزایش محسوسی همراه بوده است.

همچنین مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه کود های حاوی پتاسیم در کشور های روسیه و بلاروس، زنجیره تامین این دسته از کود ها را با مشکلاتی مواجه کرده است. این مشکلات کشور های وارد کننده کود های پتاسیم دار از روسیه و بلاروس را مجبور به یافتن راه حل‌ های فوری برای جایگزنی این منبع از کود کرده است.

     چالش‌ های موجود در بازار کود های شیمیایی

افزایش قیمت کود ها در بازار جهانی

درگیری و بحران میان کشورهای روسیه و اوکراین، بازار کود های شیمیایی در جهان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. همانطور که پیش از این نیز اشاره شد افزایش قیمت جهانی گاز طبیعی در اروپا تاثیر عمیقی بر بازار کود های حاوی نیتروژن و فسفات داشته است. در واقع افزایش قیمت گاز طبیعی بر فرایند تولید این دسته از کود ها اثرگذار است و منجر به افزایش قابل توجه هزینه تولید این کود ها می‌شود. بسیاری از تولید کنندگان در قاره اروپا مجبور به کاهش ظرفیت تولید و یا متوقف کردن تولیداتشان شده‌اند.

افزایش قیمت کود اوره

شرکت BASF آلمان یکی از تولید کنندگان بزرگ کود های شیمیایی در اروپای غربی است. این شرکت دارای دو واحد تولیدی با ظرفیت 1.42 میلیون تن آمونیاک و اوره است. اعتقاد این شرکت بر این است که کمبود گاز طبیعی در اروپا، بر بازار تولید مواد شیمیایی اثرات گوناگونی را خواهد داشت.

از یک طرف انرژی کافی برای انجام فرایند تولید کارخانجات وجود ندارد و تولید آمونیاک مصنوعی و سایر کود های شیمیایی قطع خواهد شد. از طرف دیگر اعمال تحریم‌ های اقتصادی بر علیه روسیه توسط کشور های غربی نیز منجر به افزایش قیمت کود های نیتروژن‌ دار می‌شود. در نتیجه این دو عامل با یکدیگر سبب افزایش قیمت قابل توجه این کود ها خواهد شد.

 افزایش قیمت در کود های حاوی پتاسیم نیز شدید تر از کود های نیتروژن‌ دار است. کشور های روسیه و بلاروس دو صادر کننده اصلی سنگ پتاس در جهان هستند. تحریم‌ های اعمال شده از سوی ایالات متحده امریکا و کشور های اروپایی صادرات پتاس به سایر نقاط جهان را قطع کرده است. درنتیجه این عوامل، کشور هایی که از کود های حاوی پتاسیم استفاده می‌کردند، نه تنها با افزایش قیمت این کود رو به رو هستند، بلکه به دنبال کمبود مواد اولیه با کمبود عرضه این گروه از کود ها در بازار نیز مواجه هستند.

قیمت کود اوره جهانی