راهکار عربستان برای تقویت بازار نفت در بحبوحه اوضاع نابسامان اقتصاد چین

عربستان سعودی به طور داوطلبانه تولید نفت خام را کاهش داده است تا از سقوط قیمت ها بر اثر کاهش رشد اقتصادی جهانی جلوگیری کند، زیرا چین با چالش های متعدد اقتصادی از جمله بحران بخش مسکن و املاک روبرو شده است. اقتصاد عربستان در شش ماه نخست 2023 به دلیل کاهش تولید وارد رکود فنی شده است.

رشد واردات نفت خام چین در ماه‌های آینده کاهش می‌یابد. احتمالاً با تشدید فشار حاشیه سود، تولید پتروشیمی کاهش خواهد یافت. قیمت‌های ثابت نفت خام بازارهای پتروشیمی را با وجود حمایت اندک از تقاضا، تقویت می‌کند و منجر به کاهش چشمگیر حاشیه سود و زیان‌های احتمالی خواهد شد که در نهایت می‌تواند منجر به کاهش تولید شود.

آمار تجارت ماهانه چین واردات 2020-2023 (میلیارد دلار)

عربستان سعودی در رکود فنی در بحبوحه کاهش تولید

عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان و رهبر واقعی اوپک است، در حال حاضر در یک رکود فنی در نتیجه مستقیم کاهش تولید نفت خود قرار دارد. رکود فنی به حالتی گفته می شود که تولید ناخالص داخلی یک کشور برای دو فصل متوالی کاهش یابد.

داده‌های رسمی نشان می‌دهد که پس از ثبت انقباض 1.4 درصدی در سه ماهه قبل، اقتصاد عربستان در آوریل تا ژوئن 2023 میلادی نیز 0.1 درصد کوچک شد، که بر اثر کاهش فعالیت‌های نفتی در این دوره تاثیر گذاشته است. بر اساس مقایسه سالیانه، تولید ناخالص داخلی سه ماهه دوم از رشد 3.8 درصدی در سه ماهه اول به 1.1 درصد کاهش یافت، زیرا فعالیت های نفتی 4.2 درصد کاهش داشته است.

بر اساس پیش‌بینی FocusEconomics که در تاریخ 1 آگوست منتشر شد، رشد تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی در سال 2023 به طور متوسط به 1.3 درصد کاهش می‌یابد، مشروط به کاهش بیشتر در صورت ادامه کاهش تولید نفت خام پس از ماه جاری. در سال گذشته، اقتصاد این غول نفتی خاورمیانه از قیمت های قوی نفت سود برده بود و این امکان را به آن داد تا بالاترین رشد 8.7 درصدی را در میان کشورهای گروه 20 داشته باشد.

عوارض سنگین بر اقتصاد جهانی

افزایش قیمت نفت در سال 2022 به دلیل نگرانی های عرضه بلافاصله پس از تهاجم روسیه به اوکراین، چشم انداز اقتصاد جهانی را به شدت تیره کرده بود، درست زمانی که جهان تازه از رکود ناشی از همه گیری خارج می شد.

فعالیت اقتصادی به شدت تضعیف شد زیرا جهان با افزایش تهاجمی نرخ بهره برای مقابله با فشارهای تورمی قوی ناشی از نفت خام واکنش نشان داد. در حال حاضر، اروپا (منطقه یورو) در رکود به سر می برد، چین نشانه های خطر کاهش تورم را به نمایش می گذارد و ایالات متحده هنوز در نبرد خود با تورم بالا، سیاست انقباض پولی را تمام نکرده است.

در بحبوحه قیمت های بالا و افزایش عدم اطمینان اقتصادی، مصرف کنندگان در سراسر جهان به سخت تر خرج کردن خود ادامه خواهند داد. کاهش تولید نفت عربستان در کوتاه مدت ادامه خواهد یافت به‌نظر می‌رسد عربستان سعودی به‌رغم تداوم ضعف تقاضای جهانی، به توقف عرضه برای تقویت قیمت‌های نفت ادامه خواهد داد.

تولید اوپک و متحدانش (اوپک پلاس) به دلیل کاهش اضافی داوطلبانه عربستان سعودی به کمترین میزان در دو سال گذشته یعنی 2 میلیون بشکه در روز کاهش یافت.

دیوید جوربناز، تحلیلگر نفت خام ICIS گفت: «سعودی‌ها طبق برنامه‌ریزی انجام ‌شده، کاهش تولید را در کوتاه‌ مدت حفظ خواهند کرد، به این معنی که تولید اوپک می‌تواند به طور متوسط در نرخ فعلی زیر 28 میلیون بشکه در روز برای باقی‌مانده سه ماهه سوم از قیمت‌های نفت حمایت کند.» وی افزود: قیمت نفت در ماه آگوست به بالاترین سطح هفت ماهه رسیده و به بیش از 88 دلار در هر بشکه رسیده است و احتمالاً در اوت، سپتامبر و اکتبر در بالای سطح 80 دلار در هر بشکه باقی خواهد ماند.

بدون حمایت از قیمت نفت، عربستان سعودی ممکن است پس از پایان یک دوره طولانی هشت ساله در سال 2022، دوباره به کسری بودجه روبرو شود. در نیمه اول سال 2023، این کشور کسری بودجه 8.2 میلیارد ریالی (2.2 میلیارد دلاری) داشت در مقایسه با هدف مازاد 16 میلیارد ریالی برای کل سال 2023 میلادی.

هدف کل سال نسبت به مازاد 104 میلیارد ریالی ثبت شده در سال گذشته که قیمت نفت برای ماه ها بالای 100 دلار در هر بشکه بود، به شدت کاهش یافته است. در سال 2022، قیمت نفت به دلیل نگرانی از کاهش عرضه پس از حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه که مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه عرضه روسیه آغاز کرد، به بالای 100 دلار در هر بشکه رسید.

کاهش قیمت نفت خام تاثیر منفی بر عملکرد مالی شرکت های سعودی دارد. سود خالص سه ماهه دوم آرامکوی دولتی عربستان سعودی با کاهش 38 درصدی نسبت به سال قبل به 112.8 میلیارد ریال رسید و درآمدهای پایین دستی نیز با کاهش 94 درصدی به 2.96 میلیارد دلار رسید زیرا قیمت نفت به میزان قابل توجهی از بالاترین سطح خود خارج شد.

رشد ماهانه تجارت چین 2020-2023 / آبی : رشد صادرات | سبز: رشد واردات

شرکت بزرگ پتروشیمی SABIC با مالکیت 70 درصدی آن، کاهش 85.1 درصدی سود خالص را در این دوره به 1.18 میلیارد دلار گزارش داد، در حالی که Sadara Chemical سرمایه گذاری مشترک آرامکو و داو زیان خالص 1.39 میلیارد SR را برای این دوره متحمل شد. بدتر شدن شدید سودآوری پتروشیمی ها در مقیاس جهانی در بحبوحه کاهش حاشیه های سود اتفاق می افتد.

عربستان اخیراً مجموعه‌ای از پروژه‌ها را در چین اعلام کرده است که با خرید 3.4 میلیارد دلاری 10 درصد از سهام گروه چینی پتروشیمی رونگ‌شنگ همراه است. در داخل عربستان سعودی، پروژه سرمایه گذاری مشترک امیرال با توتال انرژی فرانسه در جوبیل ساخته خواهد شد که شامل یک کراکر خوراک مخلوط با ظرفیت اتیلن 1.65 میلیون تن در سال است.

آمار تجارت ماهانه چین صادرات 2020-2023 (میلیارد دلار)

نگاه ها به احیای اقتصادی شکننده چین

در طرف دیگر این مقایسه، چین بزرگترین واردکننده نفت در جهان قرار دارد. داده‌های ماه ژوئیه از چین همگی حاکی از تضعیف قابل‌ توجه فعالیت‌ها است، به‌علاوه بخش بحران زده املاک این کشور برای ضربه‌ای دیگر به‌ عنوان غول املاک دیگری کانتری گاردن در آستانه نکول و ورشکستگی است. تولید صنعتی در ماه جولای با سرعت کمتری رشد کرد در حالی که هم واردات و هم صادرات کاهش دو رقمی داشتند.

صادرات فرآورده های نفتی چین در جولای 2023 / رشد 3 برابری صادرات گازوئیل

چین بزرگترین مصرف کننده نفت در جهان است، در حالی که واردات آن به رشد خود ادامه خواهد داد، ولی سرعت آن در حال کاهش است. ICIS پیش‌بینی می‌کند واردات نفت خام چین در کل سال 2023 رشد آهسته‌تری به میزان 11.5 درصد در مقایسه با 12.4 درصد در هفت ماهه اول سال داشته باشد.