اختلاف نظر آژانس های انرژی درباره رشد تقاضای جهانی نفت

در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است که انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت اوایل ماه جاری به اوج خود در پایان دهه برسد اما سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) معتقد است تقاضای نفت ممکن است تا سال 2045 به 110 میلیون بشکه در روز برسد که بالاتر از برآورد آژانس بین‌المللی انرژی است.

اما اگر این آژانس‌های بزرگ بین‌المللی نتوانند با هم همسو شوند، چگونه می‌توان چشم‌انداز روشنی از سوخت‌های فسیلی داشت؟ در اوایل ماه ژوئن، آژانس بین‌المللی انرژی پیش بینی کرد اوج (پیک) تقاضای نفت “در تیررس” است و می‌توان تا قبل از سال 2030 به آن دست یافت که ممکن است منجر به کاهش مداوم رشد سوخت‌های فسیلی، به‌ویژه زغال سنگ و نفت شود.

انتظار می‌رود نگرانی‌ها از امنیت انرژی به دلیل کمبودهای سال گذشته و همچنین بحران اقتصادی جهانی، به این سیر کاهشی تقاضا کمک کنند زیرا دولت‌ها ازطریق بخش انرژی سبز بودجه را به امنیت انرژی بلندمدت تزریق می‌کنند.

فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، گفت “نه تنها گذار به سمت اقتصاد انرژی پاک رو به افزایش است، بلکه اوج تقاضای جهانی نفت قبل از پایان این دهه با پیشرفت خودروهای الکتریکی، بهره‌وری انرژی و سایر فناوری‌ها نیز در حال رشد است”.

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت امسال با افزایش ۲.۴ میلیون بشکه ای به رکورد ۱۰۲.۳ میلیون بشکه در روز برسد. اما این رشد تقاضا ممکن است در سال 2024 تا 2028 به ترتیب به 860000 و 400000 بشکه در روز کاهش یافته و کل تقاضای جهانی در سال 2028 به 105.7 میلیون بشکه در روز برسد.

آژانس همچنین اعلام کرد این کاهش رشد عمدتاً به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین است که امنیت انرژی را به خطر انداخته و منجر به کمبود سوخت‌های فسیلی در سال گذشته شد.
سرمایه گذاری در انرژی های سبز با این حال، 2 تریلیون دلار سرمایه گذاری برای پروژه‌های انرژی پاک تا پایان دهه در نظر گرفته شده است. انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت از

سوخت‌های فسیلی قابل احتراق، بدون احتساب سوخت‌های زیستی، مواد اولیه پتروشیمی و سایر مصارف غیر انرژی، تا سال 2028 به 81.6 میلیون بشکه در روز برسد.
با اینکه آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تقاضای جهانی نفت پس از سال 2026 کاهش یابد، این بخش پتروشیمی است که همچنان تقاضای نفت را بالا نگه می‌دارد.

اختلاف نظر آژانس های انرژی درباره اوج تقاضای جهانی نفت

این سازمان امیدوار است رشد بازار خودروهای الکتریکی از حذف خودروهایی با سوخت فسیلی حمایت کند که بیشتر مورد حمایت دولت و سیاست‌های آب و هوایی محلی خواهد بود. با این حال، به گفته این گروه “تقاضای رو به رشد پتروشیمی و افزایش مصرف در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه، بیش از حد تنگنای اقتصادهای پیشرفته را جبران خواهد کرد”.

در همین حال، اوپک بر این باور است که تقاضای جهانی نفت از هم اکنون 23 درصد افزایش خواهد داشت و تا سال 2045 به 110 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
هیثم القیس، دبیرکل اوپک، در کنفرانس افتتاحیه انرژی آسیا در ماه جاری اعلام کرد که “نمی‌توان در آینده نزدیک نفت را جایگزین کرد”. وی افزود، تا دو دهه دیگر، نفت همچنان حدود 29 درصد از ترکیب انرژی جهان را تشکیل خواهد داد.

این چشم انداز با پیش بینی تقاضای جهانی نفت آژانس بین‌المللی انرژی در تناقض است. دبیر کل اوپک گفته است که نبود سرمایه گذاری در صنعت نفت نمی‌تواند این رشد تقاضا را متوقف کند اما ممکن است منجر به “هرج و مرج انرژی” شود. او انتظار دارد که رشد شهرنشینی تاثیر مثبتی بر افزایش تقاضای نفت در سراسر جهان داشته باشد.

با این حال، وی نقش فزاینده‌ای که انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیب انرژی جهانی خواهند داشت، را تایید کرده و گفته است که “کشورهای عضو اوپک در حال سرمایه‌گذاری بالایی در انرژی سبز هستند”. او انتظار دارد علاوه بر نفت، گاز طبیعی، هیدروژن، انرژی هسته‌ای، هیدروژن و زیست توده نیز گسترش یابند.

تا پایان سال گذشته، ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی به 3372 گیگاوات رسید که نشان دهنده رشد 295 گیگاواتی یا 9.6 درصدی است. حدود 83 درصد از کل ظرفیت برق مازاد در 2022 توسط منابع تجدیدپذیر تولید شده است.

این بخش به لطف انسجام در چندین دولت ایالتی و راه‌اندازی سیاست‌های آب و هوایی در حمایت از انتقال انرژی سبز به رشد بی سابقه خود ادامه داده و منجر به روند نزولی در تولید برق از سوخت‌های فسیلی و همچنین تنوع سرمایه گذاری در انرژی، حتی توسط برخی از بزرگترین شرکت‌های نفت و گاز جهان شده است.

فرانچسکو لاکامرا، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) این رشد بی‌سابقه را باوجود بحران انرژی، نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری انرژی‌های تجدیدپذیر دانست و افزود “تجارت قوی انرژی‌های تجدیدپذیر همراه با سیاست‌های توانمندسازی توانسته است روند صعودی سهم آنها را در ترکیب انرژی جهانی سال به سال حفظ کند. اما اگر بخواهیم در مسیری باقی بمانیم که گرمایش جهانی را به 1.5 درجه سانتیگراد محدود می‌کند، باید تا سال 2030 ظرفیت انرژی تجدید پذیر سالانه را به سه برابر میزان فعلی افزایش دهیم”.

با این حال، بیشترین رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در چند کشور منتخب اتفاق می‌افتد که عمدتاً در برخی از قوی‌ترین اقتصادها و مناطق جهان از جمله آسیا، اروپا و ایالات متحده متمرکز شده است.

برای اطمینان از ادامه رشد ظرفیت انرژی تجدیدپذیر جهانی با این سرعت، اقتصادهای توسعه یافته جهان بایستی در مناطق فقیرتر سرمایه گذاری کنند تا بتوانند تقاضای فزاینده انرژی پاک را تامین کنند. اگر این اتفاق نیفتد، مهر تائیدی بر صحت پیش‌بینی اوپک از رشد بلندمدت تقاضای نفت خواهد بود. اگرچه پیش‌بینی خوش‌بینانه آژانس بین‌المللی انرژی می‌تواند درست باشد، اما اگر ظرفیت انرژی تجدیدپذیر جهانی به سرعت به رشد خود ادامه دهد، هر روند کاهشی می‌تواند به نتایج بدبینانه‌تری منجر شود.

اختصاصی بازار نفت و گاز / پتروشیمی

منبع: اویل پرایس