شاید در نگاه اول واژه‌ی «گاز مایع» متناقض به نظر برسد. مگر گاز می‌تواند مایع باشد؟در واقع، در دنیای انرژی این اصطلاح اشاره به ترکیباتی دارد که در شرایط دمایی و فشاری خاص از حالت گازی به حالت مایع درمی‌آیند تا ذخیره‌سازی و حمل آن‌ها آسان‌تر شود. بنابراین پاسخ کوتاه این است: بله، گاز می‌تواند مایع شود — اما نه همیشه و نه در شرایط عادی.
تعریف علمی گاز مایع (LPG)
گاز مایع یا LPG (Liquefied Petroleum Gas) مخلوطی از هیدروکربن‌هایی است که عمدتاً شامل پروپان (C₃H₈) و بوتان (C₄H₁₀) هستند.این گازها در فشار نسبتاً کم به‌راحتی متراکم و مایع می‌شوند. در فشار اتمسفری معمولی (مثل هوای آزاد) حالت آن‌ها گاز است، اما وقتی در مخزن‌های تحت فشار قرار می‌گیرند، به حالت مایع درمی‌آیند.به همین دلیل، اصطلاح «گاز مایع» در واقع به شکل فشرده‌شده‌ی گازهای نفتی اشاره دارد.
تفاوت گاز طبیعی (NG) و گاز مایع (LPG)
بسیاری تصور می‌کنند گاز طبیعی همان گاز مایع است، اما تفاوت زیادی میان این دو وجود دارد:
تفاوت گاز طبیعی (NG) و گاز مایع (LPG)
- ترکیب: گاز طبیعی عمدتاً از متان (CH₄) تشکیل شده است، در حالی‌که LPG شامل پروپان و بوتان است.
- فشار مایع‌سازی: متان برای مایع شدن نیاز به دمای بسیار پایین دارد، اما LPG در فشار پایین‌تر و دمای محیط مایع می‌شود.
- کاربرد: LPG برای مصارف خانگی، سوخت خودروها و صنایع کوچک استفاده می‌شود، در حالی که گاز طبیعی بیشتر از طریق خطوط لوله منتقل می‌شود.
فرآیند مایع‌سازی گاز چگونه انجام می‌شود؟
برای تبدیل گاز به مایع، دو روش اصلی به کار می‌رود:
- کاهش دما: با سرد کردن گاز تا زیر نقطه جوش آن، مولکول‌ها به هم نزدیک شده و مایع می‌شوند.
- افزایش فشار: با فشرده‌سازی گاز، فاصله بین مولکول‌ها کم شده و حالت مایع به‌وجود می‌آید. در مورد LPG معمولاً با فشرده‌سازی در دمای محیط، گاز به مایع تبدیل می‌شود؛ همین ویژگی حمل و ذخیره‌سازی آن را بسیار آسان‌تر کرده است.
کاربردهای گاز مایع در صنعت و زندگی روزمره
کاربردهای گاز مایع در صنعت و زندگی روزمره
گاز مایع به دلیل انرژی بالا و قابلیت حمل آسان، یکی از سوخت‌های پرکاربرد در جهان است. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارت‌اند از:
- سوخت خانگی در مناطقی بدون شبکه گاز شهری
- سوخت جایگزین خودروها (LPG خودرو)
- منبع انرژی در کمپینگ، کشتی‌ها و کارگاه‌ها
- ماده اولیه در صنایع شیمیایی برای تولید پلاستیک، رزین و حلال‌های صنعتی. این تنوع کاربرد باعث شده LPG جایگاهی مهم در زنجیره انرژی جهانی داشته باشد.
جمع‌بندی نهایی: گاز مایع، مایع است یا گاز؟
آیا گاز مایع واقعا مایع است؟
گاز مایع در حقیقت مایعی است که از گاز به‌دست آمده است.در شرایط عادی فشار، به‌صورت گاز وجود دارد، اما در فشار بالا یا دمای پایین، مایع می‌شود.به محض کاهش فشار یا افزایش دما، دوباره به حالت گازی برمی‌گردد. این ویژگی دوحالته، گاز مایع را به یکی از کارآمدترین و قابل‌اعتمادترین سوخت‌های فشرده در جهان تبدیل کرده است.
