بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، مشهور به مکانیسم ماشه، از تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ چشم‌انداز صادرات نفت کشور را به‌طور جدی تغییر داده است. این تحریم‌ها، که محدودیت‌هایی بر صادرات نفت و روابط بانکی ایران اعمال می‌کنند، باعث شده‌اند تهران مجبور شود برای حفظ بازار، نفت خود را با تخفیف بیشتری عرضه کند. در این مقاله، وضعیت بازار نفت ایران و پیامدهای تحریم‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.
افزایش تخفیف‌ها و فشار بر درآمد ایران
یکی از پیامدهای مستقیم بازگشت تحریم‌ها، افزایش تخفیف‌های فروش نفت ایران است. در حالی که قبل از تحریم‌ها نفت ایران با قیمتی نزدیک به شاخص برنت به فروش می‌رسید، اکنون تخفیف‌ها به بیش از ۶ دلار در هر بشکه رسیده است.
افزایش تخفیف‌ها و فشار بر درآمد ایران
چین؛ ستون صادرات نفت ایران
چین همچنان بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران است و روزانه حدود ۱.۵ میلیون بشکه نفت از این کشور خریداری می‌کند. این میزان بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت ایران را تشکیل می‌دهد و نشان‌دهنده وابستگی شدید کشور به بازار چین است. از سوی دیگر، چین با خرید نفت ارزان ایران، تأمین انرژی خود را با هزینه کمتر تضمین می‌کند. این وابستگی دو طرفه، ایران را در موقعیت آسیب‌پذیر قرار داده و چینی‌ها را به شریک قدرتمند و تأثیرگذار در بازار نفت ایران تبدیل کرده است.
هند و تلاش برای تنوع منابع انرژی
هند که به واردات نفت وابسته است، با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌های نفت روسیه، به دنبال تأمین منابع ارزان و متنوع انرژی است. این کشور از ایالات متحده خواسته است تا واردات نفت از ایران و ونزوئلا را مجاز کند. در صورت موافقت آمریکا، هند می‌تواند نفت ایران را به‌عنوان جایگزینی برای نفت روسیه خریداری کند و همزمان فشار تحریم‌ها بر تهران را کاهش دهد.
بازار جهانی نفت: دو جریان موازی
بازگشت تحریم‌ها یک بازار دوگانه در سطح جهانی ایجاد کرده است. بخش بزرگی از جهان، به تحریم‌ها پایبند هستند و نفت ایران را خریداری نمی‌کنند. اما کشورهای آسیایی مانند چین و هند با بهره‌گیری از تخفیف‌های نفت ایران و روسیه، جریان انرژی خود را تأمین می‌کنند. این دوگانگی باعث ایجاد اختلاف قیمت در بازار جهانی و فرصت‌های اقتصادی برای خریداران منطقه‌ای شده است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
ایران در مواجهه با بازگشت تحریم‌ها، باید استراتژی‌های جدیدی برای حفظ سهم خود در بازار جهانی نفت اتخاذ کند. گزینه‌های پیش روی تهران شامل: ادامه تخفیف‌های قیمت برای حفظ مشتریان سنتی جستجوی بازارهای جدید و مشتریان جایگزین در آسیا و آفریقا مذاکره برای کاهش اثر تحریم‌ها و یافتن راهکارهای مالی جایگزین برای انتقال درآمد نفتی بدون تغییر در استراتژی‌های فروش، فشار بر درآمد نفتی ایران افزایش یافته و اقتصاد کشور همچنان تحت تأثیر تحریم‌ها باقی خواهد ماند.
پیام اصلی: ایران همچنان نفت خود را می‌فروشد، اما با تخفیف‌های بیشتر و وابستگی شدید به بازار چین و هند، در حالی که درآمد نفتی تحت فشار قرار دارد و آینده بازار به انعطاف‌پذیری و استراتژی‌های فروش کشور وابسته است.
